دوشنبه 26 تیر 1340 / 3 صفر 1381 / 17 ژوئیه 1961
5 بازدید
نامه علماى جامعه روحانیت و هیئت علمیه تهران به نخست‌وزیر
چهارده نفر از علماى جامعه روحانیت و هیئت علمیه تهران، امروز نامه‌اى خطاب به على امینى ـ نخست‌وزیر ـ نوشتند.
موضوع این نامه یادآورى وعده‌هایى است که نخست‌وزیر براى اصلاح برنامه‌هاى وزارت فرهنگ و اجراى مواد مربوط به تعلیم اصول عقاید دینى و تکالیف مذهبى و تربیت بر اساس موازین، سنن و شعائر اسلامى، به آنان داده است. در این نامه آمده است:
«جامعه روحانیت و هیئت علمیه تهران انتظار دارد که در شرایط کنونى، از لحاظ مصلحت دولت هم باشد، به افکار عمومى و تمایلات مردم که صلاح ملک و ملت است، توجهى مبذول دارند و امید و انتظارات مردم را عملى سازند و سعى فرمایند شوراى عالى فرهنگ و مقامات مربوطه، آیین‌نامه‌هاى لازم و مواد برنامه را تصویب و رسماً اعلام دارند تا از آغاز سال تحصیلى اجرا شود.»[i]
گزارش مأمور ویژه ساواک از بازتاب دعوت جبهه ملى ایران به تظاهرات روز سى تیر
مأمور ویژه ساواک امروز در گزارشى نوشت: «اعلامیه حزب زحمتکشان [ملت ایران] درباره سى‌ام تیرماه که در آن حملاتى به حزب توده و جبهه ملى شده و درج خلاصه اعلامیه در جراید، اثر مهمى در روحیه مردم خصوصاً طبقه روشنفکر داشته و به طور محسوسى اثر اعلامیه جبهه ملى را خنثى کرده است. توضیح آنکه بین مردم آمادگى کاملى جهت شرکت در میتینگ و تظاهرات سى‌ام تیرماه وجود ندارد. فقط توده‌ای‌هاى سابق کوشش مى‌کنند که در نقش جبهه ملى بلوا و آشوبى در آن روز برپا سازند و به صورت میتینگ‌هاى موضعى، حملات تبلیغاتى به دربار شاهنشاهى و دولت نمایند.»[ii]
مجازات عوامل ایجاد تظاهرات با استناد به قانون حفظ امنیت اجتماعی
یک مقام رسمى نزدیک به دولت هم گفت که در نظر است از قانون حفظ امنیت اجتماعى که لایحه اولیه آن به وسیله دکتر محمد مصدق و طبق اختیارات قانونى وى به تصویب رسیده بود، در مورد اجتماعاتى که حرکات و تظاهراتشان، ایجاد اضطراب و تشویش در افکار مى‌کند، استفاده شود.[iii] به موجب این قانون، دولت مى‌تواند محرکین تظاهرات را توقیف و آنان را به شش تا دوازده ماه حبس یا تبعید محکوم کند.[iv]
نظر اعضای انجمن دوستان درباره انتخابات
از ساعت 5/5 بعدازظهر امروز عده‌اى از مردم در خانه جعفر بهبهانى اجتماع کردند. در ساعت 5/6، جلسه‌اى با سخنرانى یکى از اعضاى «انجمن دوستان» آغاز شد. ناطق ضمن اعلام برنامه «انجمن دوستان»، فعالیت‌هایى که این انجمن در مدت شش سال و به رهبرى جعفر بهبهانى انجام داده، شرح داد. جعفر بهبهانى هم در این جلسه سخنرانى کرد. او گفت:
«چند ماه پیش آقاى دکتر [على] امینى در میان ما و جمع دوستان بارها از احترام به قانون سخن راند و اینک خود، انتخاباتى را که قانون اساسى امر کرده انجام شود، به تعویق انداخته، دولتى که خود به قانون احترام نگذارد، نمى‌تواند از مردم انتظار احترام به قانون و اجراى آن را داشته باشد.
خواسته عموم مردم مسلمان ایران، ضمن ضدیت با مرام کمونیستى که با روح اسلام مغایر است، اتخاذ رویه بى‌طرفى است. ثروت طبیعى وملى ایران، براى رفاه مردم کافى است. قرضه‌هاى خارجى فقط و فقط، زنجیرى است که به پاى استقلال ایران خواهند بست.»[v]
حمایت جبهه ملی از سلطنت محمدرضا پهلوی
غلامحسین صدیقى ـ عضو شورا و کمیته اجرایى جبهه ملى ایران ـ به گفت‌وگو با نماینده سفارت امریکا در تهران، درباره مسائل روز کشور تن داده است. گزارش این گفت‌وگو امروز آماده شد. غلامحسین صدیقى درباره شاه ایران و نخست‌وزیر او گفته است:
«ما کاملاً آماده‌ایم با شاه کار کرده و زندگى کنیم. ما نمى‌توانیم شاه را از سنت سلطنت جدا سازیم، چیزى که ریشه‌هاى عمیق و اهمیت بسیارى در سنت ایرانیان دارد. من شاه را خوب مى‌شناسم. من در سمت وزیر با او رفت‌و‌آمدى داشتم. اگر او تصمیم بگیرد که سلطنت کند و نه حکومت، با جبهه ملى به هیچ دشوارى برخورد نخواهد کرد. بلکه برعکس، مشاهده خواهد کرد که مورد احترام، بیشتر از هر زمانى خواهد بود... متأسفانه شاه کنونى شخصا قسمت اعظم این احترام سنتى را از طریق مداخله شخصى خود در امور دولتى از دست داده است...[vi] ما معتقدیم که اگر [على] امینى با شاه صحبت کرده و حقیقت را به نحو ساده و صریحى به او بگوید، مبنى بر اینکه شاه نباید دخالت کند، آن‌گاه کار خوبى انجام مى‌داد ولى امینى خیلى زیاد مایل بود نخست‌وزیر باشد، او نشان داده است که چندان قدرت ندارد... از سیر تحول حوادث مى‌توانیم نتیجه بگیریم که وى نتوانسته است به جایى برسد. او تسلیم هرکسى که بر او اعمال فشار کند، مى‌شود. لذا آزادی‌هایى که او داده بود از میان رفته است، تا مرحله‌اى که ما دیگر نمى‌توانیم اعلامیه‌هاى خود را در روزنامه‌ها منتشر کنیم.»[vii]
[i]ـ روزنامه وظیفه ـ ش 181 ـ 31/4/1340 ـ ص 1.
[ii]ـ مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات- قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک (ج1: زمینه ها)-تهران-1378 ـ ص 349.
[iii]ـ روزنامه کیهان ـ ش 5408 ـ 26/4/1340 ـ ص 2.
[iv]ـ روزنامه ملیون ـ ش 31 ـ 28/4/1340 ـ ص 2.
[v]ـ روزنامه ملیون ـ ش 30 ـ 27/4/1340 ـ ص 1.
[vi]ـ دانشجویان مسلمان پیرو خط امام- اسناد لانه جاسوسى ـ ج 22 ـ تهران- مرکز نشر اسناد لانه جاسوسی- بی تا- ص 7 و 16 و 17.
[vii]ـ همان ـ ص 19.
