شریف‌واقفی، سید مجید
علی رحمانی
32 بازدید
سید مجید شریف‌واقفی از اعضای جداشدﮤ سازمان مجاهدین خلق بود که پس از صدور «بیانیۀ تغییر مواضع ایدئولوژیک» توسط سازمان به قتل رسید.
سید مجید شریف‌واقفی چهارمین فرزند سید حبیب‌الله شریف‌واقفی، کارمند وزارت فرهنگ و هنر اصفهان، و سیده بتول اشرف‌واقفی[1] در اواخر مهرماه ۱۳۲۷ در شهر نطنز به دنیا آمد.
وی از اعضای بلند‌پایه و رهبر شاخۀ کارگری و امنیتی سازمان مجاهدین خلق بود که در عملیات‌های مهم سازمان شرکت داشت؛ مانند ترور چند تن از مستشاران نظامی آمریکا در ایران. اما به‌دلیل مخالفت با گرایش رهبران سازمان مجاهدین خلق به مارکسیسم و تلاش برای ایجاد هسته‌ای از نیروهای مخالف تغییر ایدئولوژی با همکاری کسانی ازجمله مرتضی صمدیه لباف و سعید شاهسوندی[2] با فرمان مرکزیت مارکسیست ـ متشکل از تقی شهرام، بهرام آرام، تراب حق‌شناس و حسین احمدی روحانی[3] ـ به‌دست حسین سیاه‌کلاه و وحید (رحمان) افراخته در تاریخ ۱۶ اردیبهشت ۱۳۵۴ به قتل رسید.[4] گفتنی است که ساواک جسد وی را کشف و به پزشکی قانونی منتقل نمود[5] و رژیم شاه از قتل او بهره‌برداری سیاسی کرد.
سید مجید شریف‌واقفی در دبیرستان هنرهای زیبای اصفهان و دبیرستان صائب درس خواند.[6] ازجمله اقدامات سیاسی وی در سال‌های نوجوانی، راهپیمایی در ردیف کفن‌پوشان در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ و پخش اعلامیه‌های امام خمینی(ره) در کوچه و بازار اصفهان بود.[7] شریف‌واقفی پس از اتمام دوران دبیرستان در سال ۱۳۴۵ش در کنکور دانشکدﮤ فنی دانشگاه تهران، دانشگاه نفت و دانشگاه صنعتی آریامهر (شریف بعدی) شرکت کرد و به‌رغم تمایل برای تحصیل در دانشگاه نفت، وارد دانشگاه صنعتی آریامهر شد.[8] درنهایت در تیرماه ۱۳۴۹ تحصیلات خود را با رتبۀ ممتاز در رشتۀ مهندسی برق به پایان رساند. وی در دوران دانشجویی، متن پیاده‌شدﮤ سخنرانی‌های دکتر علی شریعتی را به اصفهان می‌فرستاد.[9] از دیگر فعالیت‌های سیاسی در این دوره می‌توان شرکت در اعتصابات شرکت واحد و اعتراضات علیه شرکت هواپیمایی ال‌عال را نام برد.[10] شریف‌واقفی پس از پایان تحصیلات در سال ۱۳۵۰ش دوران خدمت نظام‌وظیفۀ خود را در ادارﮤ برق منطقۀ فارابی تهران گذراند.
درخصوص نحوﮤ جذب سید مجید شریف‌واقفی در سازمان مجاهدین خلق، روایت‌های گوناگونی وجود دارد؛ گروهی نظیر فضل‌الله صلواتی جذب او را در سال ۱۳۴۷ش و ازطریق ارتباط با گروه مهندسی سمرقند ـ متشکل از مهندس عبدالعلی بازرگان، محمدعلی نجفی، مهندس هندی و دیگران ـ می‌دانند.[11] و برخی نظیر عزت‌الله شاهی، علی باکری را جذب‌کنندﮤ اصلی وی به سازمان می‌دانند.[12]
سید مجید شریف‌واقفی پس از مدتی فعالیت در سازمان، در پی دستگیری سید محمدکاظم ذوالانواری که مسئول مستقیم سازمانی وی به حساب می‌آمد، در سال ۱۳۵۱ش به‌عنوان جانشین وی وارد کادر مرکزی سازمان مجاهدین خلق شد.[13] مسئولیت‌های سازمانی وی پس از پیوستن به کادر مرکزی مجاهدین خلق عبارت بود از: مسئولیت امنیتی و چاپ نشریۀ امنیتی سازمان که تا سال ۱۳۵۳ش منتشر می‌شد.[14] همچنین مسئولیت گروه مخابرات و الکترونیک را عهده‌دار بود که در این حوزه، موفق به ساخت دستگاه صامت با استفاده از رادیو ترانزیستوری شد و توانست بدین‌وسیله به شنود پیام‌های مهم ساواک بپردازد.[15] به‌علاوه وی مسئولیت شاخۀ کارگری سازمان مجاهدین خلق را بر عهده داشت.[16]
ازجمله عملیات‌های تروری که سید مجید شریف‌واقفی در طول فعالیت خود درون سازمان در آن‌ها شرکت داشت، از این قرار است: عملیات ترور ژنرال هارولد پرایس، رئیس هیئت مستشاری آمریکا در نیروی هوایی در ۹ خرداد ۱۳۵۱ که به‌وسیلۀ بمب هدایت‌شونده به قتل رسید.[17] به‌علاوه وی در تاریخ ۱۲ خرداد ۱۳۵۲ در ترور سرهنگ لوئیس هاوکینز، معاون هیئت مستشاری آمریکا در ایران، به‌عنوان مسئول آتش شرکت کرد.[18]
شریف‌واقفی پس از به دست گرفتن رهبریِ شاخۀ کارگری سازمان مجاهدین خلق با لیلا زمردیان، خواهر یکی از اعضای سازمان به نام علیرضا زمردیان، ازدواج کرد.[19]
هم‌زمان با فعالیت سید مجید شریف‌واقفی در شاخۀ کارگری، رضا رضایی و احمد رضایی ـ که پس از ضربۀ شهریور ۱۳۵۰ رهبری سازمان را به عهده داشتند ـ کشته شدند و راه برای ورود او به‌عنوان جانشین سید کاظم ذوالانوار به مرکزیت سازمان باز شد. از آن پس تقی شهرام که در سال ۱۳۴۸ش توسط محمد حیاتی به عضویت سازمان درآمده بود رهبری شاخۀ سیاسی، بهرام آرام رهبری شاخۀ نظامی، و مجید شریف‌واقفی رهبری شاخۀ کارگری سازمان مجاهدین خلق را بر عهده داشتند.[20]
پس از گذشت مدتی، تقی شهرام که در سال ۱۳۵۱ش به زندان ساری تبعید شده و در آنجا به مارکسیسم گرایش یافته بود، به‌تدریج زمینۀ ترویج کتاب‌های مارکسیستی بین اعضای سازمان مجاهدین خلق را فراهم کرد.[21] وی به‌عنوان رهبر سیاسی سازمان، به‌بهانۀ ضرورت کار آموزشی درون‌تشکیلاتی، با تدوین جزوﮤ موسوم به «سبز» به جوّ مارکسیسم‌زدگی درون سازمان مجاهدین خلق دامن زد.[22] متعاقب نگارش جزوﮤ سبز توسط شهرام و برگزاری نشست خانۀ سازمانی کرج در تاریخ ۲۵ خرداد ۱۳۵۲، مجید شریف‌واقفی از تقی شهرام قول گرفت که مشروط به پخش نشدن این جزوه در بین اعضای سازمان ایرادات وی به مذهب را پاسخ بگوید.[23] اما مدتی بعد، خبر انتشار جزوﮤ سبز درون سازمان به‌وسیلۀ مرتضی صمدیه لباف به مجید شریف‌واقفی ابلاغ شد.[24] شریف‌واقفی برای مقابله با این روند، از یک سو با منسجم کردن نیروهای وفادار به خود، نظیر مرتضی صمدیه لباف و فرهاد صفا و سعید شاهسوندی، به‌دنبال ایجاد شاخه‌ای جداگانه درون سازمان مجاهدین خلق بود؛ ازسوی دیگر ارتباطات خود را با شخصیت‌های مسلمان انقلابی نظیر آیت‌الله طالقانی و دکتر علی شریعتی حفظ[25] و پیشنهادات اعضای مارکسیست‌شدﮤ سازمان مبنی بر رفتن به اصفهان یا خارج از کشور را رد کرد.[26]
مجید شریف‌واقفی در تاریخ ۱۶ اردیبهشت ۱۳۵۳ موضع خود را برضدّ اعضای مارکسیست‌شدﮤ سازمان علنی کرد؛ اما تقی شهرام و بهرام آرام ازطریق جاسوسان خود که از میان سمپات‌های سازمان انتخاب می‌شدند، پیش از این تاریخ از فعالیت‌های وی باخبر شدند.[27] سرانجام سازمان مجاهدین خلق با صدور بیانیۀ تغییر مواضع ایدئولوژیک، فرمان قتل سید مجید شریف‌واقفی و مرتضی صمدیه لباف را تحت‌عنوان دو خائن صادر کرد.[28] و در ساعت چهار بعدازظهر روز ۱۶ اردیبهشت ۱۳۵۴ مجید شریف‌واقفی در خیابان ادیب‌الممالک فراهانی با شلیک حسین سیاه‌کلاه از روبه‌رو و وحید افراخته از پشت‌سر به قتل رسید. جسد او توسط محسن خاموشی به بیابان‌های مسگرآباد منتقل و برای جلوگیری از شناسایی، با کلرات و شکر سوزانده شد.[29]
[1]. ساسان‌پور،شهرزاد؛ عبور از سازمان مجید شریف‌واقفی به روایت اسناد؛ چاپ اول، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1386ش، ص36. امجدی، جلیل؛ مجید شریف‌واقفی؛ چاپ اول، سورﮤ مهر، 1395ش، ص53ـ54.
[2]. «گفت‌وگوی مهرنامه با سعید شاهسوندی دربارﮤ تغییر ایدئولوژی سازمان مجاهدین خلق و نقش تقی شهرام»؛ تارنمای انجمن نجات، چهارشنبه، 21 آبان 1393، نشانی: B2n.ir/a55979.
[3]. افراخته، وحید؛ اعترافات و پروندﮤ وحید افراخته، پروندﮤ موجود در ساواک؛ ج1، ص29.
[4]. عبور از سازمان مجید شریف‌واقفی به روایت اسناد، ص122.
[5]. «سالروز شهادت هولناک مجید شریف‌واقفی چریکی که قربانی جاسوسی همسر سازمانی خود شد»؛ تارنمای خبری خبر آنلاین، 16 اردیبهشت 1401، نشانی: B2n.ir/t60810.
[6]. مجید شریف‌واقفی، ص53ـ54. دانشنامۀ آزاد ویکی‌پدیای فارسی، مدخل مجید شریف‌واقفی، نشانی: B2n.ir/g56795. عبور از سازمان مجید شریف‌واقفی به روایت اسناد، ص37ـ38.
[7]. عبور از سازمان مجید شریف‌واقفی به روایت اسناد، ص39.
[8]. شریف‌واقفی، سید مصطفی؛ مصاحبه با سید مصطفی شریف‌واقفی؛ بنیاد تاریخ اصفهان، 1378ش.
[9]. مجید شریف‌واقفی، ص67.
[10]. نژادستاری، مصطفی؛ مصاحبه با مصطفی نژادستاری؛ بنیاد تاریخ اصفهان، 08/05/1385.
[11]. صلواتی، فضل‌الله؛ مصاحبه با دکتر فضل‌الله صلواتی؛ بنیاد تاریخ اصفهان، جلسۀ دوم، 06/07/1381.
[12]. کاظمی، محسن؛ خاطرات عزت‌شاهی؛ چاپ هفتم، سورﮤ مهر، 1386ش، ص568ـ569.
[13]. سازمان مجاهدین خلق: تحلیل آموزشی بیانیۀ اپورتونیست‌های چپ‌نما؛ 1358ش، ص203.
[14]. سازمان مجاهدین خلق: زندگی‌نامۀ مجاهد شهید مجید شریف‌واقفی؛ بی‌تا، ص9ـ10.
[15]. میثمی، لطف‌الله؛ آن‌ها که رفتند: خاطرات لطف‌الله میثمی (از شهریور 1350 تا اول شهریور 1353)؛ 1382ش، ص364.
[16]. «سرنوشت مجید شریف‌واقفی به روایت خاموشی»، تارنمای خبرگزاری ایسنا، 16 اردیبهشت 1399، کد خبر:99021611672، نشانی: B2n.ir/x51760.
[17]. جمعی از نویسندگان؛ سازمان مجاهدین خلق از پیدایی تا فرجام؛ چاپ اول، مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، 1384ش، ص533.
[18]. سازمان مجاهدین خلق: تحلیل آموزشی بیانیۀ اپورتونیست‌های چپ‌نما، ص39.
[19]. آبراهامیان، یرواند؛ اسلام رادیکال مجاهدین ایرانی؛ ترجمه فرهاد مهدوی؛ نشر نیما، 1386ش، ص184.
[20]. مهرآبادی، مظفر؛ بررسی تغییر ایدئولوژی سازمان مجاهدین خلق ایران در سال 1354ش؛ مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ص92.
[21]. آن‌ها که رفتند: خاطرات لطف‌الله میثمی، ص388ـ389.
[22]. سازمان پیکار در راه آزادی طبقۀ کارگر؛ جزوﮤ سبز، آرشیو اینترنتی اسناد سازمان پیکار در راه آزادی طبقۀ کارگر، ص10.
[23]. احمدی روحانی، حسین؛ سازمان مجاهدین خلق ایران؛ مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1384ش، ص94ـ95.
[24]. روزنامۀ جمهوری اسلامی؛ ش17، اردیبهشت 1360، ص6ـ7.
[25]. «مصاحبه با مرتضی شریف‌واقفی»؛ نشریۀ پیام انقلاب، ش31، اردیبهشت1360، ص44.
[26]. روزنامۀ اطلاعات؛ ش15845، 15 اردیبهشت 1358، ص4.
[27]. اعترافات و پروندﮤ وحید افراخته، ص29.
[28]. سازمان مجاهدین خلق؛ بیانیۀ اعلام مواضع ایدئولوژیک؛ بی‌جا، 1354ش، ص23ـ26.
[29]. بررسی تغییر ایدئولوژی سازمان مجاهدین خلق در سال 1354ش، ص86ـ87.
