سهشنبه 17 مهر 1341 / 9 جمادى الاولى 1382 / 9 اکتبر 1962
3 بازدید
نامه علما و مراجع قم به شاه
جلسه دیشب علماى قم در اعتراض به لایحه دولت تا سحرگاه امروز ادامه یافت.در جلسه دیشب، علما پس از بحث و گفتگوى فراوان و بررسى راه‌هاى مختلف، توافق کردند هر یک جداگانه براى شاه نامه‌اى بنویسند و از او بخواهند که لایحه دولت را لغو کند.[1] اما آیت‌اللّه خمینى غیر از نوشتن نامه به شاه، تصمیم دیگرى هم گرفت. او تصمیم گرفت با نوشتن و فرستادن نامه براى روحانیون شهرهاى بزرگ آنها را در جریان امر قرار داده و مقدمات اعتراضات گسترده روحانیون و مردم علیه لایحه را فراهم گرداند. وى براى «نامه‌نوشتن به علماى شهرستان‌ها شبى را تا صبح بیدار ماند».[2] نامه آقاى خمینى براى علماى مختلف از جمله آقایان میلانى، حسن قمى، حاج میرزا کفایى، آقاشیخ مجتبى قزوینى، سیدحسن تهامى، حسین آیتى، کفعمى (زاهدان)، آقابزرگ شاهرودى، علامه سمنانى، نجات (سمنان)،[3] جلیلى کرمانشاهى (کرمانشاه)[4] فرستاده شد.
آیت‌اللّه خمینى در نامه به شاه ضمن اشاره به این که «دولت در انجمن‌هاى ایالتى و ولایتى اسلام را در رأى دهندگان و منتخبین شرط نکرده و به زنها حق رأى داده»، بر نگرانى «علما اعلام و سایر طبقات مسلمین» دست گذاشت و در خواست حذف مطالبى را کرد که «مخالف دیانت مقدسه و مذهب رسمى مملکت است».[5]
آیت‌اللّه بهبهانى در نامه‌اى خطاب به شاه اشاره به جریاناتى کرد که «عملاً و عنواناً» در مملکت رواج دارد و «با شئون قانون اساسى و شرع مبین اسلام منافى و غیرقابل انطباق است و طبعاً موجب تهییج افکار مردم متدین ایران مى‌گردد» و با اشاره به تصویب‌نامه دولت، از شاه درخواست نمود «بهر طریق که مقتضى بدانند فوراً اصلاح لازم به عمل آید».[6]
حضرات آیات احمد زنجانى، محمد الموسوى، هاشم آملى و مرتضى الحائرى نیز در نامه‌اى به شاه تأکید کردند که «تساوى مسلمان و کافر و زن و مرد» و قید کتب آسمانى به جاى قرآن در لایحه «گذشته از اینکه قدم استوارى در امر ترقى واقعى نیست مخالف با مصالح عالیه اسلام و کشور و مقام سلطنت است» و خواهان اصلاح آن شدند.[7]
آیت‌اللّه سیدکاظم شریعتمدارى، آیت‌اللّه گلپایگانى، آیت‌اللّه مرعشى نجفى و آیت‌اللّه عراقى نیز در نامه‌هاى جداگانه به شاه خواهان اصلاح لایحه دولت شدند.[8]
جلسه هیئت دولت
بعدازظهر امروز هیئت دولت براى رسیدگى به کارهاى جارى مملکت تشکیل جلسه داد، اما هیچ اشاره‌اى به موضوع کارها در گزارش‌هاى انتشار یافته از جلسه کابینه دیده نمى‌شود.[9]
گام دیگر دولت علم
یکى از جراید تهران، تصویب لایحه انجمن‌ها را گام دیگر دولت علم «در راه تأمین منویات شاهنشاه و حصول مردم به حکومت دمکراسى» نامید و ضمن تأکید بر اعطاى حق رأى به زنان، برخى دیگر از بندهاى آن را به خاطر «رسا و کافى» نبودن، قابل رفع دانست.[10]
اعتبار انتخابات انجمن‌های ایالتی و ولایتی
دولت که با کسر بودجه مواجه است در نظر دارد از اعتبار انتخابات مجلسین، براى انتخابات انجمن‌هاى ایالتى و ولایتى استفاده کند.[11]
ابلاغ لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی
در حالى که یکى از جراید پایتخت، به موقتى و آزمایشى بودن مصوبه دولت اشاره کرده است[12]، این لایحه امروز براى اجرا به وزارت کشور ابلاغ گردید.[13]
پایان سفر شاه به گیلان
صبح امروز شاه پس از بازدید از رشت، حوالى ظهر به لشت نشا رفت و اسناد مالکیت برادران دکتر امینى را بین کشاورزان تقسیم نمود.[14] وى بعدازظهر روانه لاهیجان شد. بعد از صرف نهار در سازمان چاى، اسناد مالکیت را بین کشاورزان لاهیجان، صومعه‌سرا و فومن توزیع کرد[15] و بعد از سخنرانى در جمع مردم لاهیجان، غروب امروز، پس از بازدید از شهرهاى لنگرود و رودسر[16] به سفر سه روزه‌اش در گیلان پایان داد و وارد کاخ ساحلى خود در رامسر شد. شاه قرار است فردا به تهران بازگردد.[17]
دیدار وزیر دارایی با شاه
امروز بهنیا (وزیر دارایى) که قرار بود در گیلان به دیدار شاه برود و از مذاکره با مقامات بانک بین‌المللى در واشنگتن و نمایندگان کنسرسیوم نفت در پاریس گزارش دهد[18] در گفتگو با یک خبرنگار خارجى گفت: هنوز زود است که پیرامون افزایش عواید نفت بعنوان نتیجه حاصله در مذاکرات پاریس بحث کرد.[19] بهنیا در گفتگوى دیگرى این را هم گفت که تجدید نظر در قرارداد نفت در شأن مملکت نیست.[20]
دو خبر نفتی
خبرگزارى آسوشیتدپرس از مسکو گزارش داد، طبق نظرات کارشناسان نفتى شوروى، دریاى خزر ذخیره عظیمى از نفت را در سینه خود پنهان کرده است». هنوز شرکت ملى نفت در دریاى خزر فعالیتى را آغاز نکرده است.[21]
و بالاخره اینکه، مذاکرات نفتى ایران با کنسرسیوم با ورود هوارد پیچ به تهران آغاز خواهد شد. پیچ هم‌اکنون در عربستان به سر مى‌برد.[22]
آگهی اجرای قانون اصلاحات ارضی در رضاییه
بامداد امروز وزارت کشاورزى نوبت اول آگهى اجراى قانون اصلاحات ارضى را در بخش‌هاى تابعه رضاییه انتشار داد.[23]
ملاقات وزیر خارجه ایران با همتاى آمریکایى خود
وزیر خارجه ایران امروز در واشنگتن با دین راسک همتاى آمریکایى خود دیدار کرد. آرام گفت در این دیدار درباره وضع عمومى خاورمیانه و مسائل مطروحه در سازمان ملل با یکدیگر گفتگو کرده‌اند.[24] قدس نخعى (سفیر ایران در آمریکا) نیز در این دیدار حاضر بود.[25]
تلاش ایران براى عضویت در شوراى امنیت
ایران در نظر دارد در انتخابات اعضاى شوراى امنیت و شوراهاى اقتصادى و اجتماعى و قیمومیت، یکى از کرسی‌هاى عضویت را به دست آورد.[26]
پیام تبریک علم به نخست‌وزیر الجزایر
امروز علم طى پیامى انتخاب بن‌بلا به نخست‌وزیرى الجزایر را به او تبریک گفت.[27] بن‌بلا نیز متقابلاً «بهترین احساسات خود را به ملت ایران» ابراز نمود.[28]
طرح تشکیل دانشگاه بزرگ اسلامى
امروز عمید (رئیس دانشکده حقوق)، طرح تشکیل دانشگاه بزرگ اسلامى را تسلیم نخست‌وزیر کرد.[29] به دستور شاه، نخست‌وزیر هیئتى را مأمور تدوین طرح تأسیس دانشگاه بزرگ اسلامى کرده بود.[30]
وعده تأسیس کلوب جبهه ملی
علم در ملاقات با اللهیار صالح (رئیس هیئت اجرائى جبهه ملى)، وعده داد با تأسیس کلوبى از طرف جبهه ملى موافقت کند.[31] در این ملاقات غلامحسین صدیقى، کریم سنجابى و خلیلى حضور داشتند.[32]
[1]ـ نجارى‌زاده ـ تقى ـ ساواک و نقش آن در تحولات داخلى رژیم شاه ـ تهران ـ مرکز اسناد انقلاب اسلامی ـ 1378ـ ص 176.
[2]ـ احمدی ـ عبدالرضا و سیده معصومه حسینی ـ خاطرات حجت‌الاسلام پورهادى ـ تهران ـ مرکز اسناد انقلاب اسلامی ـ 1382 ـ ص 143 و 140؛ روح‌بخش ـ رحیم ـ نقش بازار در قیام 15 خرداد ـ تهران ـ مرکز اسناد انقلاب اسلامی ـ 1381 ـ ص 145و 144.
[3]ـ باقرىـ على ـ خاطرات 15 خرداد ـ خاطرات حجت‌الاسلام سیدجواد علم‌الهدى ـ دفتر هشتم ـ تهران ـ حوزه هنری ـ 1374 تا 1379ـ ص 141 و 135.
[4]ـ روح‌بخش ـ رحیم ـ همان ـ ص 144.
[5]ـ دوانى ـ على ـ نهضت دوماه روحانیون ایران بمنظور دفاع از اصول مقدس اسلام ـ قم ـ حکت (چاپخانه) ـ 1341 ـ ص 52.
[6]ـ همان ـ ص 66 و 65.
[7]ـ همان ـ ص 54.
[8]ـ همان ـ ص 55 و 53.
[9]ـ روزنامه پست تهران ـ ش 2748 ـ 18/7/1341 ـ ص 6.
[10]ـ همان ـ ش 2747 ـ 17/7/1341 ـ ص 1.
[11]ـ روزنامه کیهان ـ ش 5770 ـ 17/7/1341 ـ ص 7.
[12]ـ روزنامه فرمان ـ ش 3117 ـ 17/7/1341 ـ ص 1 و 3.
[13]ـ روزنامه اطلاعات ـ ش10918 ـ 17/7/1341 ـ ص1 و 17.
[14]ـ روزنامه پیغام امروز ـ ش 773 ـ 18/7/1341 ـ ص 1 و 4.
[15]ـ روزنامه مهر ایران ـ ش 1680 ـ 18/7/1341 ـ ص 4.
[16]ـ روزنامه ملیّون ـ ش 756 ـ 18/7/1341 ـ ص 1 و 3.
[17]ـ روزنامه کیهان ـ ش 5770 ـ 17/7/1341 ـ ص 16.
[18]ـ روزنامه بورس ـ ش 297 ـ 17/7/1341 ـ ص 1 و 3.
[19]ـ روزنامه پیغام امروز ـ ش 773 ـ 18/7/1341 ـ ص 1 و 8.
[20]ـ روزنامه اطلاعات ـ ش 10918 ـ 17/7/1341 ـ ص 1 و 17.
[21]ـ همان ـ ش 10919 ـ 18/7/1341 ـ ص 23.
[22]ـ روزنامه بورس ـ ش 297 ـ 17/7/1341 ـ ص 1 و 3.
[23]ـ روزنامه پست تهران ـ ش 2747 ـ 17/7/1341 ـ ص 6.
[24]ـ روزنامه کیهان ـ ش 5771 ـ 18/7/1341 ـ ص 1 و 13.
[25]ـ روزنامه پست تهران ـ ش 2748 ـ 18/7/1341 ـ ص 1 و 6.
[26]ـ روزنامه اطلاعات ـ ش 10919 ـ 18/7/1341 ـ ص 1.
[27]ـ همان ـ ش 10918 ـ 17/7/1341 ـ ص 20.
[28]ـ روزنامه کیهان ـ ش 5770 ـ 17/7/1341 ـ ص 16.
[29]ـ روزنامه پست تهران ـ ش 2747 ـ 17/7/1341 ـ ص 6.
[30]ـ روزنامه ملیون ـ ش 756 ـ 18/7/1341 ـ ص 1.
[31]ـ جبهه ملى به روایت اسناد ساواک ـ تهران ـ مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات ـ 1379ـ ص 99.
[32]ـ همان ـ ص 94.
