دوشنبه 12 شهریور 1341 / 3 ربیع‌الثانی 1382 / 3 سپتامبر 1962
2 بازدید
مخالفت صریح آیت‌الله خمینی با اسرائیل و بهایی‌ها
حضرت آیت‌الله خمینی در هنگام ملاقات با یکی از سردفتران دفاتر اسناد رسمی تهران در قم بر مخالفت صریح خود با اسرائیل و فرقه بهائیت اشاره کرد و فرمود: «راهی که من انتخاب کرده‌ام راهی است که مردم خواهان آن هستند و اگر من هم مثل دولتی‌ها حرف بزنم مردم مرا هم طرد خواهند نمود. من با هیچ یک از کشورهای مسلمان رابطه‌‌ای ندارم... ولی موقعی که اختلافاتی بین همان کشورهای اسلامی و حکومت یهود به وجود می‌آید چاره‌ای جز جانبداری از حکومت‌های اسلامی ندارم و اگر دولت ایران رابطة خود را با کشور اسرائیل قطع کند آن وقت روحانیون ایران یک صدا بر ضد تحریکات کشورها... علیه حکومت شیعة ایران قیام خواهند نمود. اکنون که پیشرفت آثار تمدن غرب و همچنین نفوذ تبلیغات کمونیستی، بسیاری از مردم ایران و جوانان ما را به سوی فساد کشانیده [است] برای جلوگیری از این خطر بزرگ، چاره‌ای جز تقویت امور معنوی مردم نیست و کسانی که به نام تجدد، روحانیت را ضعیف می‌کنند به توسعة فساد دامن می‌زنند. ما با اسرائیل و بهائیها نظر مخالف داریم و تا روزی که مسئولان امر دست از حمایت این دو بر ندارند، ما به مخالفت با آنان ادامه می‌‌دهیم.»[1]
تلگراف آیت‌الله رفیعی قزوینی
آیت‌الله سیدابوالحسن رفیعی قزوینی امروز با ارسال تلگرافی خطاب به شاه از وی خواست تا دستور دهد نیروی بیشتری به کمک آسیبدیدگان زلزله بشتابند.[2]
بیش از بیست‌هزار کشته در زلزله
به نوشته کیهان، صادقی (رئیس پست و تلگراف قزوین) پس از بازدید از قراء زلزله‌زده با ارسال تلگرامی به نخست‌وزیر نوشت که عده کشته شدگان در منطقه قزوین و بوئین‌زهرا به بیش از بیست‌هزار نفر می‌رسد. این تعداد غیر از کشتگانی هستند که هنوز زیر آوار باقی مانده‌اند و برای نجاتشان هنوز اقدامی نشده است. آمار کشتگان مربوط به مناطقی است که از آنجا بازدیده شده و این ارقام به دست آمده است و هنوز در حدود چهارده دهکده است که زلزله در آنجا خرابی‌های فراوان به بار آورده و عده زیادی را تلف کرده است و این چهارده دهکده از توابع آبگرم و تزک و منطقة بوئین‌زهراست و هنوز کسی از این مناطق بازدید نکرده است. در ادامه این تلگراف آمده است که تاکنون کمکی به زلزله‌زدگان نشده است و مجروحین در معرض خطر بزرگ هستند و تنها پزشکی که از قزوین به مناطق زلزله‌‌زدة بوئین‌زهرا رفته بود چون وسیله به اندازه کافی در اختیارش نبود بی‌آنکه کاری انجام دهد به قزوین بازگشت. [3]
مداوای مجروحان زلزله در چهار بیمارستان تهران
به گفتة فرمانده هنگ ژاندارمری تهران، از عصر دیروز بیمارستان‌های سینا، حکیم‌الملک، رازی و لقمان‌الدوله مشغول پذیرش و مداوای مجروحان حادثه زلزله شده‌اند. بیشتر مجروحین که از قزوین به وسیلة راه‌آهن به تهران اعزام شده‌اند در بخش سوانح و حوادث بیمارستان لقمان‌الدوله بستری هستند. تا ساعت 10 صبح امروز بیش از صد مجروح به تهران اعزام شده است.[4]
مردم و کمک به آسیبدیدگان زلزله
انتشار اخبار تکان‌دهنده ناشی از آمار کشتگان و خرابی زلزله، باعث تأثر عموم مردم شد و از اینکه گروه بسیاری از هموطنان قربانی بی‌رحمی طبیعت و در یک لحظه زیر خروارها خاک دفن شده‌اند عمیقاً متأثر و ناراحت شدند و به دنبال آن تلاش برای جمع‌آوری و ارسال کمک‌های مردمی به زلزله‌زدگان آغاز شده است. مردم وسایل مورد نیاز زلزله‌زدگان را در مساجد و تکایا از جمله مسجد هدایت جمع‌آوری کردند تا ترتیب انتقال آنها به مناطق زلزله‌زده داده شود. این اقدام پس از درخواست استمداد سازمان نیکوکاری اطلاعات از مردم برای کمک به زلزله‌زدگان شدت یافت و مردم کمک‌های نقدی و غیر نقدی خود را برای ارسال به مناطق زلزله‌زده به آن سازمان دادند.[5]
اعلامیه مشترک آیات عظام
آیات عظام سیدمحمدهادی میلانی، میرزااحمد خراسانی و فقیه سبزواری با انتشار اعلامیه‌ای در مشهد از مردم خواستند تا به منظور کمک به زلزله‌زدگان در گردهمایی مسجد گوهرشاد حضور یابند.[6]
جمع‌آوری کمک‌های مردمی توسط تختی
غلامرضا تختی به همراه چند دوست ورزشکارش از جمله بیوک کار (فوتبالیست) و خجسته‌پور (کشتی‌گیر) به منظور جمع‌آوری کمک‌های مردمی برای زلزله‌زدگان به خیابان‌ها رفتند و چهار کامیون خواربار و پوشاک و بیست‌هزار تومان پول برای زلزله‌زدگان جمع‌آوری کردند.[7]
کمک کشورهای مختلف به زلزله‌زدگان
از زمان وقوع زلزله تاکنون کشورهای مختلف با ارسال تلگراف و تماس‌های تلفنی تأثر و تأسف خود را ابراز و برای کمک به زلزله‌زدگان اعلام آمادگی کرده‌اند. در این میان دولت آمریکا چکی به مبلغ ده‌هزار دلار از طریق جولیوس هولمز (سفیر کبیر آمریکا در دربار شاهنشاهی) به دکتر عباس نفیسی (دبیرکل جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران) تحویل داد. هولمز در این دیدار پس از اظهار تأسف از وقوع حادثه زلزله اعلام کرد که به دستور کندی، آمریکا حاضر است هر نوع کمک و مساعدتی را به آسیبدیدگان مناطق زلزله‌زده بنماید. به دنبال این ملاقات نیازهای ایران به اقلام کمکی آمریکا به اطلاع سفیر آن کشور رسانده شد و به زودی دولت آمریکا چند فروند هواپیما تحویل دولت خواهد داد تا طبیب و دارو به مناطق زلزله‌زده ارسال کند. همچنین قرار است یک بیمارستان صد تختخوابی در قزوین از سوی آمریکا تأسیس شود. مؤسسه کاره در ایران نیز تا امروز 45 تن خواروبار به ارزش 100/698 ریال برای کمک به آسیبدیدگان مناطق قزوین و کرج فرستاده است.[8]
انگلستان نیز با ارسال پیام تسلیت به نخست‌وزیر، کمک‌های نقدی و غیر نقدی خود را به سوی ایران راهی کرد.[9] رئیس جمهور ترکیه، ملکه هلند و پادشاه اردن هاشمی از دیگر شخصیت‌هایی بودند که به شاه و نخست‌وزیر ایران تسلیت گفتند.
اسدالله علم در میان زلزله‌زدگان
صبح امروز اسدالله علم (نخست‌وزیر) به دستور شاه به مناطق زلزله‌زده رفت تا شخصاً وضع آسیبدیدگان زلزله را بررسی کند. وی به اتفاق وزیر بهداری و مدیر عامل شیر و خورشید سرخ به قزوین رفت و پس از چند ساعت بازدید از مناطق مختلف زلزله‌زده و صدور دستوراتی به تهران بازگشت. وی همچنین با صدور پیامی که از رادیو پخش شد، این فاجعه بزرگ را عزای ملی اعلام کرد و از طبقات مختلف مردم برای کمک به زلزله‌زدگان استمداد نمود.[10]
اعلامیه دولت درباره آسیبدیدگان زلزله
آخر وقت امروز دولت اعلامیه‌ای درباره زلزله‌زدگان و کمک‌های رسیده منتشر ساخت. در این اعلامیه آمده است که در دو روز گذشته اولویت، بیشتر متوجه مداوای مجروحان و انتقال آنان به بیمارستان‌های مختلف بوده است. در عین حال ارسال وسایل امدادی از قبیل چادر و پتو و خواربار و دارو نیز ادامه دارد؛ چنانکه در طول این دو روز، دوهزار دستگاه چادر و چهارهزار تخته پتو و دویست و هشتاد تن خواربار از انواع مختلف به مناطق آسیب‌دیده ارسال شده است. موضوع خاکسپاری اجساد و حمل و نقل موادغذایی و مواد امدادی به نقاط آسیب‌دیده و تأمین آب شرب بهداشتی نیز از دیگر اموری بود که اغلب توسط ژاندارمری و ارتش انجام گرفته است. در این اعلامیه همچنین آمده است، فردا سه گروه سیار درمانی با جراح، پزشکیار و دارو به‌اضافة ده تانکر آب و مقادیر کافی فانوس و نفت و وسایل روشنایی و بیل و کلنگ از سوی شرکت نفت در اختیار شیر و خورشید سرخ ایران گذاشته خواهد شد. وزارت بهداری و ارتش و ژاندارمری در درمان مجروحان کمک‌های مؤثری کرده‌اند و سازمان بیمه‌های اجتماعی چهار واحد درمانی کامل در اختیار وزارت بهداری و شیر و خورشید سرخ گذاشته است. در این اعلامیه به آمادگی اتحادیه بین‌المللی مؤسسات صلیب سرخ و یاری مؤسسه خیریه کاره و دولت آمریکا اشاره شده است.[11]
بازدید شاه از مناطق زلزله‌زده به زودی
امروز اعلام شد که شاه به زودی از مناطق مختلف زلزله‌زده قزوین و همدان بازدید خواهد کرد. محمدرضا پهلوی که اینک برای استراحت در صفحات شمال به سر می‌برد از کلیه اخبار و گزار‌ش‌های مربوط به مناطق زلزله‌زده مطلع می‌شود و دستورات لازم را صادر می‌کند.[12]
جلسه هفتگی منزل سیدضیاءالدین طباطبایی
مأمور ساواک از تشکیل جلسات هفتگی در منزل سیدضیاءالدین طباطبایی با حضور پانزده نفر از شخصیت‌های مختلف خبر داد و با اشاره به سخنان طباطبایی در این جلسه دربارة کمک دول خارجی به زلزله‌زدگان و انتقاد وی از بی‌توجهی دولت ایران به زلزله‌زدگان به نقل از طباطبایی نوشت: «اصولاً ما ایرانیها گدا بار آمده‌ایم روی همین اصل با ده‌هزار دلار ما را راضی می‌کنند. خاک بر سر آن اولیای اموری که نتوانند شخصاً جبران این خسارت را بنمایند. این تشکیلات عریض و طویل و این ارتش، پس چه موقع می‌خواهد به داد مردم برسد و مثمر باشد. اگر جنگ بود چه می‌کردیم، کمک خواستن از خارجی برای ما ننگ است...» به گزارش مأمور ساواک ادامه صحبت‌های طباطبایی درباره سیاست اقتصادی کشور و وضع ناگوار گرانی بوده است.[13]
جلسه فوق‌العاده هیئت دولت
از ساعت 11 امروز جلسه فوق‌العاده هیئت دولت به ریاست نصرالله انتظام (مشاور نخست‌وزیر) در کاخ نخست‌وزیری تشکیل شد. این جلسه به منظور تصویب نهایی لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی تشکیل شده بود.[14]
ملاقات وزیر کشور با شاه در شمال
صبح امروز سپهبد صادق امیر عزیزی (وزیر کشور) برای دیدار با شاه عازم شمال شد و ظهر با شاه دیدار کرد و از اقدامات جاری وزارت کشور گزارشی به وی داد. قرار بود ظهر دیروز مصاحبه مطبوعاتی وزیر کشور انجام شود، اما به علت مسافرت نخست‌وزیر به مناطق زلزله‌زده متن مصاحبه به رؤیت نخست‌وزیر نرسید و مصاحبه مطبوعاتی وزیر کشور به تعویق افتاد. به احتمال، این مصاحبه فردا برگزار خواهد شد.[15]
ورود سفیر ایران به لندن
اردشیر زاهدی (سفیر کبیر جدید دربار شاهنشاهی ایران در لندن) دیشب از وین وارد لندن شد و از سوی مقامات رسمی وزارت خارجه بریتانیا، اعضای سفارت دربار شاهنشاهی ایران و نمایندگان سیاسی خارجی در لندن مورد استقبال قرار گرفت. زاهدی در مصاحبه خود با خبرنگاران به «مناسبات حسنه» ایران و انگلستان اشاره کرد و افزود این روابط نزدیک بُعد مسافت بین دو کشور را تا حد زیادی از بین برده است. وی سپس اظهار امیدواری کرد این مناسبات همچنان به سود هر دو کشور توسعه یابد.[16]
ادامه جلسات سمپوزیوم بین‌المللی نفت
ساعت 16 امروز جلسه سمپوزیوم بین‌المللی نفت بار دیگر در سالن اداره مرکزی شرکت نفت ایران تشکیل شد. در ابتدای جلسه اونیون دبیر کل اجرایی کمیسیون اقتصادی آسیا و خاور دور، تأسف فوق‌العاده خود و کلیه اعضای هیئت‌های نمایندگی خارجی شرکت‌کننده در سمپوزیوم را از واقعه زلزله اخیر در ایران ابراز کرد. پس از سخنان وی به احترام قربانیان زلزله یک دقیقه سکوت اعلام شد. به دنبال آن دربارة موضوعات زمین‌شناسی و ذخائر نفتی منطقه آسیا و خاور دور بحث شد.[17]
[1]ـ صحیفه امام، ج 1، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1378، ص 77.
[2]ـ روزنامه کیهان، 5739، 12/6/1341، ص 16.
[3]ـ همان.
[4]ـ همان.
[5]ـ روزنامه اطلاعات، ش 10887، 12/6/1341، ص 1 و 4.
[6]ـ تقویم تاریخ خراسان از مشروطه تا انقلاب اسلامی، به کوشش غلامرضا جلالی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1377، ص 178.
[7]ـ شریفی، حسین پور و سعید فتح اللهی راد، اراده‌های پولادین معاصر ایران، تهران، وثقی، 1377، ص 86 و 87.
[8]ـ روزنامه فرمان، ش 3100، 13/6/1341، ص 1 و 2.
[9]ـ یادداشت‌های سیاسی ایران (1344ـ1260)، ج 14، ویراستار: آر.ام. بارل، مترجم افشار امیری، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1389، ص 699.
[10]ـ روزنامه بورس، ش 272، 13/6/1341، ص 1 و4.
[11]ـ روزنامه صدای ملیون، ش 330، 14/6/1341، ص 1 و 4.
[12]ـ روزنامه کیهان، 5739، 12/6/1341، ص 16.
[13]ـ رجال عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک، ج 7: سیدضیاء الدین طباطبایی، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1381، ص 241 و 242.
[14]ـ روزنامه اطلاعات، ش 10887، 12/6/1341، ص 17.
[15]ـ روزنامه پست تهران، ش 2716، 12/6/1341، ص 1.
[16]ـ همان، ش 2717، 13/6/1341، ص 6.
[17]ـ روزنامه بورس، ش 272، 13/6/1341، ص 4.
