چهارشنبه 28 تیر 1340 / 5 صفر 1381 / 19 ژوئیه 1961
7 بازدید
نظر دولت درباره تظاهات روز سی تیر
امروز یک مقام رسمى دولتى گفت که نظر دولت درباره روز سى‌ام تیر، همان اعلامیه‌اى است که دیروز از طرف شهربانى کل کشور انتشار یافت و با شدت هر چه تمام‌تر از هرگونه تظاهراتى در این روز جلوگیرى خواهد شد. وى اضافه کرد که اطلاع حاصل شده است، حزب توده‌ای‌ها، روز سى‌ام تیر قصد برگزارى میتینگ‌هاى موضعى دارند و به اندازه کافى قواى نظامى با تانک و زره‌پوش در خیابان‌ها و نقاط مختلف شهر گمارده خواهد شد تا از این میتینگ‌ها جلوگیرى کنند.[i]
برنامه جبهه ملى برای شرکت در تظاهرات سی تیر
جبهه ملى تصمیم گرفته است به ممنوع کردن تظاهرات از طرف دولت توجه نکند. سخنگوى جبهه ملى گفت هیئت مدیره این جبهه عقیده دارند که تصمیم دولت قانونى نیست، چون در کشور حکومت نظامى برقرار نیست.[ii]
تلگراف جبهه ملى ایران به نخست‌وزیر
جبهه ملى ایران، ضمن تلگرافى به على امینى ـ نخست‌وزیر ـ اخطار کرد که تنها دولت مسئول اتفاقاتى است که در تظاهرات روز سى تیر روى خواهد داد.[iii]
اعلامیه شوراى مرکزى جبهه ملى خطاب به مردم تهران
امروز شوراى مرکزى جبهه ملى ایران اعلامیه‌اى خطاب به مردم تهران منتشر کرد. این اعلامیه با یادآورى قانون مربوط به شناسایى قیام سى تیر سال 1331 آغاز شده است. در ماده واحده این قانون آمده است:
«مجلسین سنا و شوراى ملى، قیام روز دوشنبه 30 تیرماه 1331 را که در سراسر کشور براى پشتیبانى از نهضت ملى ایران انجام پذیرفت، قیام مقدس ملى شناخته و شهداى آن روز را به عنوان شهداى ملى مى‌نامند.»
اعلامیه جبهه ملى، پس از این مقدمه، به وضعیت این روزها اشاره کرده است که دستگاه حکومت با انتشار اعلامیه‌ها و نوشته‌هاى ساختگى و با استناد به گفته‌هاى بعضى از رادیوهاى مخفى خارجى که هیچ‌گونه ارتباطى با جبهه ملى ندارند و حتى با ایجاد اغتشاش و بى‌نظمى و ناامنی‌هاى مصنوعى در بازار و محلات شهر مى‌خواهند مردم را نگران کرده اذهان عمومى را آشفته سازند، اما شوراى مرکزى جبهه ملى ایران یقین دارد که مردم ساعت 5/5 بعدازظهر جمعه سى‌ام تیرماه در میدان جلالیه تهران حاضر مى‌شوند و اقدامات جبهه ملى در راه تحصیل حق حاکمیت ملت و ضرورت تسریع در انتخابات آزاد را تأیید مى‌کنند. اعلامیه جبهه ملى توصیه کرده است که شرکت‌کنندگان در میتینگ، نظم و آرامش را در این اجتماع، حفظ کنند.[iv]
دعوت آیت‌الله سیدمحمود طالقانى به حضور بر مزار شهداى سى‌تیر و شرکت در میتینگ روز جمعه
آیت‌الله سیدمحمود طالقانى عصر امروز به دفتر نهضت آزادى ایران رفت و به حاضران توصیه کرد برای ساعت 5/5 بعدازظهر فردا و حضور بر سر مزار شهداى سى تیر 1331 در ابن‌بابویه و میتینگ روز سى تیر در میدان جلالیه آماده باشند.[v]
شعار اعضاى جبهه ملى ایران به نفع دکتر محمد مصدق
عده‌اى از اعضاى جبهه ملى ایران، در حالى‌که دسته‌گل‌هایى با خود حمل مى‌کردند و شعارهایى به نفع دکتر محمد مصدق مى‌دادند، از خیابان‌هاى استامبول و نادرى و شاه گذشتند.[vi]
سخنان نخست‌وزیر در اجتماع اصناف
عصر امروز على امینى ـ نخست‌وزیر ـ در اجتماع رؤساى اصناف شرکت کرد و با آنها درباره تقاضاهایشان به گفت‌وگو پرداخت. نخست‌وزیر گفت:
«اجحاف در امر خواربار در وضع طبقه سوم مملکت کاملاً مؤثر است و از آقایان که عموماً متدین هستند، این انتظار بیشتر است که توجه به این امر داشته باشند و بدانند که اجحاف به مردم عواقب خوبى ندارد، ولو اینکه ایشان به مکه و کربلا هم مشرف شده باشند، زیرا این اجحاف و تجاوز حسابش جدا است و عایدى آن بالاخره خرج حکیم و دوا مى‌شود، امیدوارم صحیح نباشد که مى‌شنوم بعضى از خبازان به مردم اجحاف مى‌کنند... خواربار در تهران شکل عجیبى پیدا کرده که فقط با همکارى و حسن‌تفاهم حل مى‌شود و زور و نرخ‌گذارى کارى از پیش نمى‌برد.»[vii]
سخنان وزیر فرهنگ در باشگاه مهرگان
معلمان تهران از ساعت 6 بعدازظهر در باشگاه مهرگان اجتماع کردند. محمد درخشش ـ وزیر فرهنگ ـ در جمع معلمان، از اقدامات خود در وزارتخانه سخن گفت. سپس ناراضیان از خود را طبقه‌بندى و معرفى کرد و افزود: «من الان براى حفظ منافع مملکت نمى‌خواهم اسامى کسانى را که با ما مخالفت مى‌کنند بگویم، ولى اگر این عده به کار خود ادامه دادند نام آنها را در اینجا اعلام مى‌کنم. زیرا خجالت‌آور است که عده‌اى از بودجه اوقاف، یعنى از بودجه فقرا و بیچارگان، حقوق و مزایا مى‌گرفتند.»[viii]
حضور وزیر بازرگانى در جلسه اتاق بازرگانی تهران
جهانگیر آموزگار ـ وزیر بازرگانى ـ ساعت 5/7 بعدازظهر امروز در جلسه اعضاى اتاق بازرگانى تهران شرکت کرد. او در آغاز جلسه اعلام کرد که منظور از تشکیل این جلسه، شنیدن اظهارات اعضا درباره قراردادهاى بازرگانى ایران با کشورهاى خارجى، مخصوصاً کشورهاى ژاپن و هندوستان است، چون حمله‌هاى زیادى به این قبیل طرح‌ها شده است. وزیر بازرگانى پس از شنیدن نظریات اعضاى اتاق بازرگانى گفت: «با در نظر گرفتن صادرات فراوان مواد نفتى، واردات نه تنها زیاد نیست بلکه به پاى صادرات‌مان هم نمى‌رسد و در مورد کشورهایى هم که با آنها قرارداد تجارتى داریم، وقتى صحبت از تفاوت واردات و صادرات مى‌شود بایستى صادرات نفت را به حساب آورد. اگر ما بخواهیم رشد اقتصادى حقیقى به میزان 6 تا 8 درصد در سال داشته باشیم چاره‌اى نداریم جز اینکه واردات سنگین را تحمل کنیم. در نهایت باید سعى کرد که به جاى عروسک و گل و گوشت یخ زده، وسایل لوازم تولیدى وارد کنیم.»[ix]
نیاز ایران به 75 میلیون دلار کمک خارجی
خبرگزارى یونایتدپرس، امروز خبر مذاکره خداداد فرمانفرماییان ـ معاون مالى و اقتصادى سازمان برنامه ـ را با لودویک ارهارد ـ وزیر اقتصاد آلمان غربى ـ منتشر کرد. فرمانفرماییان پس از این مذاکره در مصاحبه مطبوعاتى گفت که ایران براى اتمام دومین برنامه اقتصادى خود به 75 میلیون دلار کمک مالى احتیاج دارد و مقامات ایرانى امیدوارند که دولت آلمان غربى مانند امریکا کمک خود را نسبت به دومین برنامه اقتصادى ایران دریغ نکند.[x]
خداداد فرمانفرماییان و چند کارشناس اقتصادى، روز 22 تیر براى مذاکراتى به سوى کشورهاى امریکایى و اروپایى حرکت کردند.[xi]
[i]ـ روزنامه کیهان ـ ش 5410 ـ 28/4/1340 ـ ص 1 و 15.
[ii]ـ خبرگزارى فرانسه ـ بولتن خبرگزارى پارس محرمانه ـ ش 102 ـ 29/4/1340 ـ ص 17.
[iii]ـ خبرگزارى یونایتدپرس ـ بولتن خبرگزارى پارس محرمانه ـ ش 103 ـ 31/4/1340 ـ ص 42.
[iv]ـ سفرى، محمدعلى ـ قلم و سیاست ـ ج 2- تهران- نامک-1373. ضمیمه.
[v]ـ مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات- قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک (ج1: زمینه ها)-تهران-1378 ـ ص 352.
[vi]ـ مجله فردوسى ـ ش 501 ـ 3/5/1340 ـ ص 2.
[vii]ـ روزنامه کیهان ـ ش 5411 ـ 29/4/1340 ـ ص 1 و 13.
[viii]ـ همان ـ ص 13.
[ix]ـ ماهنامه اتاق بازرگانى ـ ش 107 ـ مرداد 1340 ـ ص 58 و 63.
[x]ـ روزنامه اطلاعات ـ ش 10559 ـ 29/4/1340 ـ ص 20.
[xi]ـ روزنامه کیهان ـ ش 5406 ـ 22/4/1340 ـ ص 16.
