چهار‌شنبه 22 فروردین 1341 / 6 ذیقعده 1381 / 11 آوریل 1962
7 بازدید
ورود شاه به نیویورک و اعتراضات دانشجویان
ساعت یک‌ونیم بامداد امروز به وقت تهران، هواپیمای حامل محمدرضا پهلوی و هیئت همراهش در فرودگاه نیویورک فرود آمد. در مراسم استقبال و در میان استقبال‌کنندگان رئیس تشریفات وزارت امورخارجه؛ حسین قدس نخعی (سفیر کبیر ایران در آمریکا) و گروهی از شخصیت‌های آمریکایی حضور داشتند. ربکا جهانبانی دختر شش ساله مسعود جهانبانی، سرکنسول ایران در نیویورک دسته گلی به محمدرضا شاه و فرح پهلوی تقدیم کرد. آنان سپس در یکی از تالارهای فرودگاه در جمع خبرنگاران حاضر شدند و محمدرضا پهلوی ضمن ابراز خوشحالی از ورود به آمریکا و دیدار با رئیس‌جمهور کندی، بیان کرد که این سفر چهارمین سفر او و اولین سفر همسرش به خاک آمریکاست. او همچنین اظهار امیدواری کرد که این سفر، دوستی دو کشور را بیش از پیش مستحکم نماید.[1] در همین زمان عده‌ای از دانشجویان معترض ایرانی در فرودگاه نیویورک دست به تظاهرات زدند و شعار «زنده باد مصدق» را سر دادند. آنان با خود پلاکاردهایی حمل کرده بودند. در این پلاکاردها شعارهایی درباره برگزاری انتخابات آزاد و نیز شعارهایی با این مضامین به چشم می‌خورد: «آزادی را با قدرت نظامی سرکوب نکنید»، «شاه باید سلطنت کند، نه حکومت»، «فساد، تخم کمونیسم را در ایران بارور می‌سازد.»[2] در پی این تظاهرات اعتراض‌آمیز دانشجویان ایرانی در فرودگاه نیویورک، شاه و همراهانش به ناچار از در خروج اضطراری خارج شدند و به‌وسیله اتومبیل‌هایی که با موتورسوارانی اسکورت می‌شد، به سوی هتل والدورف استوریا در مرکز شهر نیویورک رفتند، هرچند که تظاهرات دانشجویان معترض در مقابل این هتل نیز ادامه داشت.[3] اعتراضات سیاسی دانشجویان در حالی صورت می‌گرفت که پیش از این، آنان خواسته‌های خود را طی مذاکره‌ای به اطلاع سفیر کبیر دولت ایران در آمریکا رسانده بودند اما برخی از این خواسته‌ها، از جمله اعلام فرمان برگزاری انتخابات مجلس پیش از سفر شاه به آمریکا عملی نشده بود. دانشجویان معترض که اعضای کنفدراسیون دانشجویان ایرانی را تشکیل می‌دهند، همچنین در آستانه این سفر، نامه سرگشاده‌ای خطاب به رئیس‌جمهور کندی نگاشتند. آنان در این نامه سرگشاده با اشاره به کودتای 28 مرداد 1332 اعلام کردند که از آن زمان تاکنون مردم ایران در زیر فشار یک رژیم فاسد و ظالم زندگی می‌کنند و نیز اینکه بعد از انحلال مجلس در اردیبهشت 1340 هنوز از انتخابات جدید مجلس خبری نیست. آنان در نامه خود اشاره کرده بودند: «هزاران زندانی سیاسی در سربازخانه‌ها و اردوگاه‌های شکنجه بدون محاکمه نگه داشته شده‌اند. این مسأله که حکومت ایران اتاق‌های شکنجه و مراکز اعمال فشارهای غیرانسانی در تحت‌شرایط غیرقابل تحمل تعبیه کرده است حتی بر بعضی از خبرنگارها و مفسرین آمریکایی نیز پوشیده نیست.» دانشجویان، شاه ایران را به‌عنوان رهبری غیرقانونی که «دستش به خون عده بی‌شماری بی‌گناه آلوده است» معرفی کردند و کوشیدند تا این حقایق و اعتراضات منطقی را به اطلاع رئیس‌جمهور و ملت آمریکا برسانند.[4]
استقبال کندی از شاه
هواپیمای حامل محمدرضا پهلوی و هیئت همراه ساعت 20:30 به وقت تهران (12 ظهر به وقت واشنگتن) برای یک اقامت رسمی در فرودگاه واشنگتن بر زمین نشست. در مراسم استقبال از شاه و همراهانش که به علت بارندگی در یکی از آشیانه‌های فرودگاه برگزار می‌شد، رئیس‌جمهور آمریکا (کندی) ضمن خوشامدگویی اظهار داشت که ایالات متحده آمریکا، برای این سفر ارزش زیادی قائل است و امید دارد این سفر باعث تقویت بیشتر صلح و آزادی گردد. محمدرضا پهلوی نیز در پاسخ او بیان کرد که دعوت به این سفر فرصت نیکویی است تا او و همسرش بتوانند به این کشور قدم بگذارند. شاه «آمریکا» را نامی آشنا حتی برای دورافتاده‌ترین افراد جهان دانست که طنین‌انداز آزادی، آبادانی و پیشرفت است. پس از این گفت‌وشنودها و اجرای مراسم استقبال، محمدرضا پهلوی و همسرش به کاخ بلوهاوس انتقال و اسکان یافتند و سپس در ضیافت شامی که در کاخ سفید برپا شده بود حضور یافتند. به هنگام این ضیافت کندی (رئیس‌جمهور آمریکا) در سخنانی از شاه به‌عنوان یک دوست و رزمنده سلحشور ستایش کرد و در ادامه افزود: «ما کاملاً درک می‌کنیم که اگر نیروی سایقه [سائقه] شاه، تجسم بهترین آمال مردم ـ مردمی که وی با وزیران لایق و فداکار پیرامون خود، آنها را از دوران تاریخی سراپا دگرگونه‌ای بیرون می‌کشد و به روزگار نو درمی‌آورد ـ نبود، این منطقة با اهمیتِ حیاتی از جهان، که به بیان روشن آقای مولوتف، برای اتحاد شوروی مایه نگرانی اساسی بوده است، سال‌ها و بسیار سال‌ها بود که فرو ریخته بود.»[5] محمدرضا پهلوی نیز در پاسخ کندی ضمن اظهار تشکر از فرصتی که برای او در سفر به آمریکا فراهم آمده است فاصله دو کشور ایران و آمریکا را از لحاظ جغرافیایی دور اما از نظر معنوی بدون فاصله توصیف کرد. او در ادامه سخنانش به کمک‌ها و همکاری‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی آمریکا به ایران اشاره و این کمک‌ها را عاملی در ایجاد احساسات صمیمانه مردم ایران نسبت به آمریکا تلقی کرد. شاه همچنین به روابط تاریخی ایران و آمریکا و رهبری جهان آزاد توسط آمریکا اشاره نمود.[6]
سخنان تالبوت در کمیته روابط خارجی سنای آمریکا
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس فیلیپ تالبوت (معاون وزارت خارجه آمریکا در امور خاورمیانه و آسیای جنوب شرقی) در جلسة کمیته روابط خارجی سنای آمریکا اظهار داشت که کمک‌های آمریکا و غرب به کشورهای خاورمیانه و آسیای جنوب شرقی در عقب نشاندن کمونیسم یک عامل بزرگ بوده است و نیز بسیاری از این کشورها استقلال خود را تاکنون مدیون کمک‌های غرب و مخصوصاً آمریکا هستند. او این مطالب را در حالی برای کمیته روابط خارجی سنا بیان می‌کند که اتاق بازرگانی آمریکا به این کمیته تأکید کرده است تا هزاروصد میلیون دلار از بودجه کمک‌های خارجی آمریکا بکاهد، اما تالبوت بر این عقیده است که فشار کمونیسم هنوز هم در خاورمیانه و آسیای جنوب شرقی از دیگر مناطق جهان بیشتر است کما اینکه شوروی و چین بیش از شصت درصد مجموع کمک‌های نظامی و اقتصادی خود را در این دو منطقه صرف می‌کنند.[7]
حفر سومین چاه نفت در خلیج فارس
امروز شرکت نفت ایران و پان‌آمریکن اعلامیه‌ای صادر کردند که در آن از اکتشاف سومین چاه نفت در خلیج‌فارس خبر داده شده بود. چاه نفت کشف شده در کف خلیج‌فارس و در عمق 43 متر زیر آب حفر شده و در عمق 2100 متری به نفت رسیده است. آزمایش‌های مقدماتی نشان می‌دهد که قدرت تولید این چاه متجاوز از هفت هزار بشکه در روز است. اولین چاه حفر شده در خلیج‌فارس «داریوش» نام دارد که در نزدیکی جزیره خارک به نفت رسیده است. دومین چاه با نام «سیروس» در هفت کیلومتری چاه «داریوش» حفر شد، اما به علل مختلف از کنترل خارج بوده است و کارشناسان مجبور شدند سومین حفاری خود را با نام «سیروس 2ـ الف» در نزدیکی همان چاه حفر کنند که عملیات آن موفقیت‌آمیز بود.[8]
تمرکز قوای نظامی برای اجرای قانون اصلاحات ارضی
صبح امروز کمیسیونی با شرکت ارتشبد حجازی (رئیس ستاد کل ارتش)، سپهبد صادق امیر عزیزی (وزیر کشور)، دکتر الموتی (وزیر دادگستری)، دکتر ارسنجانی (وزیر کشاورزی)، سرلشکر حسن پاکروان (رئیس ساواک)، سپهبد مالک (فرمانده ژاندامری کل کشور)، سرلشکر نصیری (رئیس شهربانی کل کشور) در کاخ نخست‌وزیری و با حضور علی امینی (نخست‌وزیر) تشکیل شد. در این کمیسیون درباره همکاری نیروهای ارتش، ژاندارمری و شهربانی با مأموران وزارت کشاورزی در دهات و شهرها در پیشرفت امور مربوط به اجرای طرح اصلاحات ارضی و تقسیم املاک بین زارعین و اسکان آنها در دهات، مذاکراتی به عمل آمد و تصمیماتی اتخاذ شد.[9]
بازداشت دو سرلشکر، دو سرهنگ و یک غیرنظامی
بعد از ظهر سرلشکر محمد دفتری )رئیس اداره تسلیحات ارتش( و سرلشکر علی خزاعی (رئیس اداره اردنانس (موتوری) ارتش)، طبق حکم بازپرس نظامی بازداشت شدند. تیمسار خسروانی (رئیس اداره دادرسی ارتش) ضمن تأیید این خبر، اتهام این دو سرلشکر را تقلب و تدلیس در خرید اموال ارتش بیان کرد. در روزهای گذشته نیز سرهنگ شب‌پره (افسر مالی اداره موتوری ارتش) سرهنگ نیاکیان (رئیس اعتبارات اداره موتوری، و فریدونی، ناظر مالی ادارة مذکور به همین اتهام بازداشت شده بودند. در خصوص بازداشت متهمین سرلشکر خسروانی اظهار کرده بود که براساس دستور محمدرضا شاه عمل کرده است.[10]
گزارشی از کانون مترقی
ساواک تهران امروز گزارشی تنظیم کرد که موضوع آن «کانون مترقی» بود. در این گزارش آمده است که این کانون را حدود سه ماه قبل حسنعلی منصور، رئیس شورای عالی اقتصاد و با شرکت عده‌ای در حدود بیست نفر از اعضای شورای مزبور و از تحصیل‌کردگان ایرانی در آمریکا تشکیل داده است و تاکنون توانسته به اصرار و تمنا و خواهش در حدود دویست نفر را وادار به پر کردن برگ عضویت نماید. این گزارش، علی منصور پدر حسنعلی منصور را کارگردان اصلی می‌داند که از «پشت‌پرده آن را رهبری و هدایت» می‌کند.[11]
[1]ـ روزنامه اطلاعات، ش 10772، 22/1/1341، ص 1 و 17.
[2]ـ بولتن خبرگزاری پارس محرمانه، ش 18، 23/1/1341، ص 2 و 3.
[3]ـ متین، افشین، کنفدراسیون، تاریخ جنبش دانشجویان ایرانی خارج از کشور 57 ـ 1332، تهران، شیرازه، 1378، ص 146.
[4]ـ شوکت، حمید، کنفدراسیون جهانی محصلین و دانشجویان ایرانی (اتحادیه ملی) از آغاز تا انشعاب، تهران، عطایی، 1378، ص 126 و 125.
[5]ـ له دین، مایکل و ویلیام لوئیس، هزیمت یا شکست رسوایی امریکا در ایران، ترجمه احمد سمیعی گیلانی، تهران، نشر ناشر، 1362، ص 37.
[6]ـ روزنامه اطلاعات، ش 10773، 23/1/1341، ص 1 و 17؛ کلیاتی درباره روابط دولت شاهنشاهی ایران با کشورهای قاره امریکا، ص 18 و 16.
[7]ـ روزنامه اطلاعات، ش 10773، 23/1/1341، ص 3.
[8]ـ همان، ش 10772، 22/1/1341، ص 1 و 17.
[9]ـ روزنامه پست تهران، ش 2603، 22/1/1341، ص 1؛ روزنامه کیهان، ش 5624، 22/1/1341، ص 1.
[10]ـ روزنامه اطلاعات، ش 10773، 23/1/1341، ص 1 و 17.
[11]ـ حزب ایران نوین به روایت اسناد ساواک، ج 1، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1380، ص 63.
