شنبه 27 خرداد 1340 / 3 محرم 1381 / 17 ژوئن 1961
4 بازدید
اعتراض هیئت علمیه تهران به چاپ مصاحبه مطبوعاتى اتحادیه زنان حقوق‌دان ایران
گروهى از روحانیون با عنوان «هیئت علمیه تهران» نامه‌اى به نخست‌وزیر نوشته‌اند که امروز در یکى از روزنامه‌ها منتشر شد. در این نامه آمده است: «به‌طورى که شاید بر جناب‌عالى هم پوشیده نباشد، روز یکشنبه چهاردهم خرداد، روزنامه اطلاعات مفاد درخواست معدودى از زنان را با آب و تاب درج نموده و حال آنکه مضمون خواسته‌هاى نامشروع آنان، نه تنها مباین با احکام ضرورى دین اسلام است، بلکه مى‌توان گفت در اعداد الغاء مذهب و دیانت است. بنابراین درج چنین مراتبى در یک روزنامه کثیرالانتشار مانند اطلاعات، واضح است تا چه اندازه در چنین موقعیتى در زمان حکومت جناب‌عالى که مورد اعتماد هستید، سوءاثر در اجتماع ایجاد مى‌کند. لهذا آقایان [هیئت علمیه تهران] عموماً با کمال بى‌صبرى انتظار جلوگیرى از نشر این مطالب [را] دارند.»[i]
گفتنى است که روزنامه اطلاعات روز چهاردهم خرداد خبر مصاحبه مطبوعاتى اتحادیه زنان حقوق‌دان ایران و اعلام فعالیت و خواسته‌هاى آن‌ها را چاپ کرده بود.
دفاعیات مظفر بقایى کرمانى
ساعت 45/8 دقیقه صبح امروز، جلسه دیگرى از دادگاه رسیدگى به اتهام مظفر بقایى کرمانى رسمیت یافت. مظفر بقایى در این جلسه از خود دفاع کرد و درباره محاکم نظامى گفت: «این محاکم تابع قوه اجراییه هستند و مثل دادگسترى استقلال کامل ندارند. قوانینى که براى توسعه اختیارات دادگاه‌هاى نظامى در مجالس فرمایشى به تصویب رسیده، براى آن است که این دادگاه‌ها را از وظایف اصلى خودشان بازدارند؛ کما اینکه متهمین پرونده اختلاس [چهار میلیون تومانى] در تیپ رشت، هجده ماه است [که] در زندان به سر مى‌برند و محاکمه آن‌ها آغاز نمى‌شود، چون اگر رسیدگى شروع شود پاى بعضى از سران که مستقیما از این پول منتفع شده‌اند [به میان کشیده مى‌شود].»[ii]
دیدار سفیر جدید امریکا با محمدرضا پهلوى
ساعت نُه صبح امروز جولیوس هولمز ـ سفیر تازه امریکا در ایران ـ در کاخ سعدآباد با محمدرضا پهلوى دیدار کرد و استوارنامه خود را به دست شاه داد.[iii]
سخنان کریم سنجابى درباره انتخابات و ایجاد محدودیتها برای جبهه ملى ایران
بنا به دعوت قبلى شوراى مرکزى جبهه ملى ایران، عده زیادى از مدیران، نمایندگان و مخبرین جراید داخلى و خارجى و خبرگزاریها براى شرکت در مصاحبه مطبوعاتى، در محل دبیرخانه جبهه ملى حاضر شدند. در ساعت 15/9 دقیقه کریم سنجابى، از طرف هیئت اجرایى جبهه ملى ایران اعلام کرد که موضوع مصاحبه امروز، درباره سه مطلب است:
ـ مسئله انتخابات
ـ وجود تضییقات نسبت به جبهه ملى
ـ مصاحبه نخست‌وزیر با یونایتدپرس و اتهاماتى که به جبهه ملى نسبت داده است.
سنجابى متن پیام جبهه ملى را درباره این مسائل خواند. در این پیام آمده است:
«بهانه ناقص‌بودن قانون انتخابات، دستاویز ناموجهى براى ادامه تعطیل مشروطیت است و عدم صراحت و تصمیم دولت درباره شروع انتخابات، دلیل بارزى بر عدم اتکاى او به افکار عمومى و نداشتن قدرت واقعى است. ایجاد مضیقه‌هاى گوناگون در امر تشکیل جبهه ملى در شهرستآن‌ها و اظهار مطالب بى‌اساس که تجدید مطلع مبتذلى از گفته‌هاى پوچ و بى‌دلیل دکتر [منوچهر] اقبال و [جعفر] شریف‌امامى است، حاکى از وجود خوف و هراس دستگاه حکومت از تشکیل نیروى ملى و نشانه تصمیم دولت به دخالت‌هاى نامشروع و حق شکنانه در انتخابات آینده است.
مساهله و تعلل در امر انتخابات، با وضع بحرانى کنونى، که عدم رضایت مردم از نحوه رفتار دولتهاى سابق به حد اعلاى خود رسیده است، وضع کشور را دشوارتر مى‌سازد و براى دولت آقاى دکتر [على] امینى، یک مسئولیت عظیم تاریخى به‌وجود مى‌آورد. در برابر چنین اوضاع و احوالى، جبهه ملى وظیفه خود مى‌داند اعلام کند، دولتى که بر خلاف قوانین اساسى به تعطیل مشروطیت اقدام نماید، دولت قانونى نیست و کلیه اعمال و قراردادهایى که از طرف او انجام و منعقد گردد و در نتیجه آن ملت و دولت ایران در برابر دولت‌ها و یا مجامع خارجى متعهد و یا مدیون شناخته شود، معتبر نبوده، ضمان‌آور نمى‌باشد. از آن جمله اقدام دولت در دریافت هر گونه وام و قرضه‌اى که برطبق نص صریح قانون اساسى، باید به تصویب پارلمان برسد، غیرقانونى و بى‌اعتبار است. جبهه ملى ایران لازم مى‌داند درباره تعطیل مشروطیت و اوضاع نابسامانى که آزادى ملت ایران را تهدید مى‌کند، به عموم طبقات شریف ملت اعلام خطر کند و از آنان دعوت نماید که در صورت ادامه تعلل و مسامحه دولت در امر حیاتى انتخابات، خود را براى شدیدترین مبارزه قانونى به منظور احیاى حقوق ملت و جلوگیرى از تعطیل مشروطیت و استقرار حکومت ملى آماده نمایند.»
پس از قرائت پیام جبهه ملى، یکى از خبرنگاران درباره وضع دانشجویان ایرانى مقیم امریکا و دانشجویى که سفارت ایران از تمدید پاسپورت او خوددارى کرده است، سؤال کرد.
کریم سنجابى گفت:
«[على محمد] سیف‌پور فاطمى از سران دانشجویان وابسته به جبهه ملى در امریکا و مدیر [نشریه] ایران‌نامه است که به زبان انگلیسى در امریکا منتشر مى‌شود. این دانشجو و سایر دانشجویان فقط یک گناه دارند و آن این است که در یکى، دو ماه اخیر، افکار عمومى ملت خود را در کشور دمکرات امریکا منعکس کرده‌اند و گفته‌اند در ایران، جریانات غیرقانونى وجود دارد.»
سنجابى در ادامه جلسه مصاحبه به سؤالهاى دیگرى هم پاسخ داد که مهم‌ترین آن‌ها چنین است:
ـ اکنون [و در زمان تحت نظربودن دکتر محمد مصدق در احمدآباد] رهبرى جبهه ملى دست‌جمعى است و هر گونه تصمیمى به‌طور دست‌جمعى اتخاذ مى‌شود.
ـ ما معتقدیم که با شرایط کنونى جهان و توجه به مصالح ملت، باید [درباره ماندن] در پیمان سنتو، ارزیابى مجددى شود.
ـ در موضوع نفت [و قرارداد کنسرسیوم بین‌المللى که به صورت یک طرفه و از طرف کنسرسیوم، تغییراتى در پیش دارد] این قرارداد در شرایط و اوضاع و احوالى منعقد شده که، مردم ایران از اظهارنظر ممنوع بودند و امیدواریم تجدیدنظر در این قرارداد، در محیط آرام و بدون تشنجات بین‌المللى صورت گیرد.[iv]
مقاله مجله تایم درباره وضعیت دولت ایران
در شماره امروز روزنامه کیهان ترجمه مقاله‌اى از مجله تایم، منتشر شد. در این مقاله وضعیت دولت على امینى بررسى شده و به جمله‌اى صریح از وى اشاره شده است که اگر دولت من سقوط کند، آن وقت زندگى همه ایرانیهاى ثروتمند به خطر خواهد افتاد. در مقاله «تایم» آمده است:
«امینى زرنگ و چالاک با رهبران جبهه ملى یک کنفرانس نود دقیقه‌اى [در هفدهم خرداد] تشکیل داد و به آن‌ها اعلام کرد که دانشجویان کمونیست و کارگران کمونیست صنایع نفت، به شدت در جبهه [ملى ایران] رسوخ کرده‌اند. اگر دولت او را سرنگون کنند، دیکتاتورى نظامى به ریاست ژنرال تیمور بختیار سخت‌گیر، که مورد حمایت مالکین بزرگ و روحانیون خواهد بود، جاى دولت او را خواهد گرفت... از اینها گذشته دکتر امینى صداى خود را آن‌قدر بلند کرد که در واشنگتن هم شنیده شود. امینى به شدت نیازمند چهل میلیون دلار است تا از ورشکستگى و سقوط دولت جلوگیرى کند. در ده سال گذشته امریکا بیش از یک هزار میلیون دلار به ایران کمک اقتصادى و نظامى کرده است. با وجود این، بى‌شک واشنگتن یک‌بار دیگر، جیبهاى خود را خواهد کاوید تا لااقل امینى را سر کار نگه دارد.»[v]
تعقیب قانونى سپهبد حسین آزموده به دستور نخست‌وزیر
ساعت هشت بعدازظهر در جلسه فوق‌العاده مصاحبه مطبوعاتى، از حسن ارسنجانى ـ سخنگوى دولت ـ درباره مقاله مجله تایم سؤال شد. ارسنجانى گفت:
«من مجله تایم را ندیده‌ام و مسلما مى‌توانم عرض کنم چنین مطلبى را نخست‌وزیر نگفته‌اند.»
سخنگوى دولت، واکنش خاصى درباره جلسه مطبوعاتى صبح امروز شوراى مرکزى جبهه ملى ایران، نشان نداد و فقط گفت: «هر فرد و هر دسته و جمعیتى مى‌تواند اظهار نظر بکند.»
ارسنجانى، درباره اعلام جرم سپهبد بازنشسته ـ حسین آزموده ـ علیه دولت گفت:
«آقاى نخست‌وزیر، امروز به وزارت جنگ دستور داد که آقاى آزموده تحت تعقیب قانونى قرار بگیرد.»[vi]
اقدامات وزیر دادگسترى برای اعلام جرم علیه سپهبد حسین آزموده
سخنگوى دولت اعلام کرد که وزیر دادگسترى ـ نورالدین الموتى ـ نامه‌اى به نخست‌وزیر نوشته که مفاد آن چنین است: «در نامه اعلام [جرم] کننده کلیاتى ذکر شده است که با واقع منطبق نیست و مورد خاصى را بیان نکرده است و فقط به قصد تشویش اذهان عمومى و جلوگیرى از تعقیب مجرمینى که حیثیت کشور ما را ملعبه و حقوق افراد ملت را بازیچه هوى و هوس قرار داده‌اند و خزانه عمومى را به یغما برده‌اند، کلیاتى غیرمنطقى و غیرموجه ذکر کرده است.»
نورالدین الموتى با این جمع‌بندى از بندهاى اعلام جرم حسین آزموده و ضمن دفاع کلى در برابر چند بند اعلام جرم، از نخست‌وزیر اجازه خواسته است تا از طرف مقامات صالحه اعلام جرم علیه حسین آزموده به عمل آید.[vii]
اعتراض رئیس انجمن دانشجویان ایرانى مقیم نیویورک به پشتیبانى امریکا از شاه
خبرگزارى یونایتدپرس در خبرى از نیویورک اعلام کرد: «رئیس انجمن دانشجویان ایرانى مقیم نیویورک اعلام کرد که پشتیبانى ایالات متحده امریکا از شاه، اخلاقا غلط است. على‌محمد [سیف‌پور] فاطمى طى نامه‌اى که در نیویورک تایمز منتشر شده، گفته است: «هیچ ناظر عادلى نمى‌تواند انکار کند که رژیم شاه فاسد است، تنها خاصیت این رژیم ضدکمونیست‌بودن آن است، لیکن این خاصیت به تنهایى نمى‌تواند محور پشتیبانى دولت ایالات متحده امریکا از آن باشد. پشتیبانى از رژیم نظامى شاه نه تنها اخلاقا غلط است، بلکه از لحاظ مانع و رادع‌بودن در برابر توسعه کمونیزم در ایران نیز، بى‌اثر مى‌باشد. تنها نیرویى که مى‌تواند به‌طور دیگر سد راه پیشرفت کمونیزم در ایران گردد، جنبش جبهه ملى تحت سرپرستى رهبر معنوى آن، دکتر [محمد] مصدق است که پیوسته از قدردانى فراوان مردم ایران برخوردار بوده و مى‌باشد. مصدق همیشه با کمونیزم مخالفت کرده و اعتقاد واقعى به حکومت مشروطه دارد. چنانچه شاه حاضر نشود از کنترل خود بر نخست‌وزیر و پارلمان بکاهد و راضى به اختیار محدود گردد، امکان هرگونه اصلاحات مؤثر در ایران بسیار کم است.»[viii]
[i]ـ روزنامه وظیفه ـ ش 177 ـ 27/3/1340 ـ ص 1.
[ii]ـ روزنامه اطلاعات ـ ش 10531 ـ 27/3/1340 ـ ص 21.
[iii]ـ روزنامه خراسان ـ ش 3459 ـ 28/3/1340 ـ ص 3.
[iv]ـ روزنامه کیهان ـ ش 5384 ـ 27/3/1340 ـ ص 19.
[v]ـ روزنامه کیهان ـ ش 5384 ـ 27/3/1340 ـ ص 1.
[vi]ـ روزنامه ملیون ـ ش 11 ـ 28/3/1340 ـ ص 3.
[vii]ـ روزنامه مهر ایران ـ ش 1366 ـ 28/3/1340 ـ ص 4.
[viii]ـ بولتن خبرگزارى پارس محرمانه ـ ش 74 ـ 28/3/1340 ـ ص 10 و 11.
