دوشنبه 29 خرداد 1340 / 5 محرم 1381 / 19 ژوئن 1961
8 بازدید
ادامه دفاعیات مظفر بقایى کرمانى
ساعت نُه صبح امروز، هفتمین جلسه دادگاه مظفر بقایى کرمانى براى شنیدن ادامه دفاعیه او تشکیل شد. او در آغاز جلسه گفت:
«امروز یک تصادف بسیار جالب توجهى واقع شده است... آن تصادف این است که امروز روز 29 خرداد است. شاید بسیارى از آقایان محترم خصوصیت این روز را فراموش کرده باشند. این روز، مصادف با جشن سالگرد ملى‌شدن نفت ایران است. روزى است که همکار عزیر من آقاى [حسین] مکى که در این روزگار حضور دارد، بعد از چهل سال که پرچم بیگانه برفراز آبادان در اهتزاز بود، آن پرچم را پایین کشید و پرچم مقدس ایران را به جاى آن برافراشت...»[i]
دفاع بقایى از خود در این جلسه، چنین پایان یافت:
«من از روزى که مبارزات سیاسى خود را شروع کردم، دشمن شماره یک حزب منحله توده ایران و عملیات متجاوزانه شوروى در ایران بوده‌ام و به این نام معرفى شده‌ام. هنگامى که دولت [جعفر] شریف امامى، با مذاکرات محرمآن‌هاى به این نتیجه رسیده بود که سفیر شوروى ـ [نیکلاى] پکوف ـ به ایران مراجعت نماید، براى چشم روشنى ورود سفیر شوروى [در تاریخ 23 شهریور 1339] که مى‌بایستى مقدمات تجدید دوستى دو کشور را فراهم نماید، لازم بود از طرف دولت شریف امامى عملى انجام شود و بهترین عملى که در آن موقع صلاح دانستند انجام دهند، بازداشت دکتر بقایى کرمانى بود! من از خبرنگاران و تنظیم‌کنندگان فنى روزنامه‌ها تشکر مى‌کنم که با وجود اختناق عجیب آن زمان و على‌رغم سانسور شدید، این مطلب را به‌طور خیلى ظریف در روزنامه‌ها منعکس کردند و در صفحات اول روزنامه‌هاى عصر، بلا استثنا خبر ورود آقاى پکوف و بازداشت من، در کنار هم چاپ شد!»[ii]
بازداشت سپهبد بازنشسته حسین آزموده به جرم اهانت به مقام سلطنت
ساعت 45/11 دقیقه امروز، طبق دستور احضار دادسراى تهران، سپهبد حسین آزموده ـ رئیس سابق دادرسى ارتش ـ در شعبه دوم بازپرسى دادسراى تهران حاضر شد.[iii]
وى طبق اعلام جرم وزیر دادگسترى ـ نورالدین الموتى ـ متهم به اهانت به مقام سلطنت است. تحقیقات از سپهبد آزموده تا آخر وقت ادارى ادامه داشت و وى با صدور قرار بازداشت، روانه بازداشتگاه کاخ دادگسترى و سپس زندان شهربانى کل کشور شد.[iv]
اجتماع دانشجویان دانشگاه تهران به یاد دهمین سال خلع ید از شرکت سابق نفت
ساعت پنج بعدازظهر، دانشجویان دانشگاه تهران به یادبود دهمین سال خلع ید از شرکت سابق نفت، میتینگ و جشنى در محوطه دانشگاه برپا کردند. در این میتینگ چند نفر از دانشجویان سخنرانى و از دکتر محمد مصدق یاد کردند. دانشجویان چند بار محوطه دانشگاه را دور زدند و در حالى‌که شعارهایى درباره ملى‌کردن صنعت نفت و دکتر مصدق مى‌دادند، به تظاهرات پرداختند.[v]
سخنان آیت‌الله سیدرضا فیروزآبادى در جمع اعضای جبهه ملی و نهضت آزادی
ساعت شش بعدازظهر چند نفر از اعضاى شوراى مرکزى جبهه ملى و هیئت مؤسس نهضت آزادى ایران وعده‌اى از تجار مورد اعتماد مردم، طبق دعوت آیت‌الله سیدرضا فیروزآبادى در منزل وى حاضر شدند.
آیت‌الله فیروزآبادى گفت:
«غرض اصلى از دعوت امروز این بود که از همت آقایان، در مبارزه‌هاى اخیر به سهم خود تشکر نمایم و تقاضا کنم براى توفیق بیشتر وحدت کلمه و اتفاق خود را محکم‌تر سازید تا بتوانیم در برابر هر دولت خارجى و هر نفوذ سیاسى و مرام خارجى، قدرت بیشترى براى مقاومت داشته باشیم. ظرف هشت سال گذشته، دولتهاى وقت رأساً با اشتباهات یا عدم توجه و علاقه به سرنوشت مملکت، عامل بسط و اشاعه افکارى شده‌اند که مذهب و ملیت ما را تهدید مى‌کند.
اصل خداپرستى و حفظ نوامیس ملى و اجتماعى ما متأسفانه این چندسال خیلى لطمه خورده است. شما ملاحظه کنید در این شهر شاید قریب شصت سینما دایر شده و حال آنکه کمترین توجهى به اصلاح اخلاق و فرهنگ عمومى نشده است؛ ولى به این عنوان مبالغ هنگفتى با اسراف و تبذیر از بین رفته است. شرم‌آور است بگویم که در این چندسال مرتباً رقاصه از اروپا وارد کرده و پول ملت فقیر ما را نثار قدم آن‌ها کرده‌اند، ولى اساساً فکر نکرده‌اند بیمارستان‌هاى بیشترى بسازند یا لااقل چوب لاى چرخ بیمارستان‌هاى دیگر مانند بیمارستان فیروزآبادى نگذارند...
دولت اگر نمى‌تواند حقوق معلم و قاضى خود را بیشتر کند، براى این است که نمى‌تواند منبع درآمد مملکت یعنى دهقان و رعیت را تقویت نماید... دولت باید اصلاحات را از خود شروع کند. حتى شخص اول مملکت باید خود را از هر جهت منزه و مبرا نگه دارد تا مصون از حمله و اهانت باشد.
من بارها گفته‌ام که‌اى کاش اعلى‌حضرت با دکتر [محمد] مصدق همکارى مى‌کردند و اجازه نمى‌دادند که عوامل داخلى و خارجى، آن مرد فداکار و با حسن‌نیت را در طریق مبارزه با استعمار انگلیس تضعیف نمایند. حالا هم باید مقام سلطنت و دولت و وزیر دربار اگر به پایدارى و ثبات رژیم حاضر علاقه دارند، در رفتار و کردار خود تجدیدنظر نمایند. بیش از این مطلبى ندارم...»[vi]
رد نظریه بی‌طرفی ایران توسط نخست‌وزیر
على امینى ـ نخست‌وزیر ـ از ساعت شش بعدازظهر در استودیوى بزرگ رادیو ایران، به سؤالهاى جمعى از مردان و زنان که حدود صدنفر بودند، جواب داد. او گفت:
«تا کسى مجرم شناخته نشود، نمى‌توانیم او را دزد و خیانت‌کار بدانیم و اطمینان مى‌دهم که در این دولت براى کسى پرونده سازى نمى‌شود و اشخاص بى‌گناه، مجازات نمى‌گردند، زیرا با کمال تاسف به اندازه کافى گناهکار داریم که دیگر دنبال بى‌گناه نگردیم!»
بخشى از پاسخ نخست‌وزیر به سؤالى درباره بى‌طرفى کشور چنین بود:
«هر مملکتى باید موقعیت جغرافیایى خاص خود را در نظر بگیرد و در شرایط فعلى به عقیده من، بى‌طرفى براى ایران به هیچ وجه من‌الوجوه مفهومى نداشته و ندارد.»
امینى در ادامه این پاسخ افزود:
«در هیچ دوره، آزادى نسبى به اندازه‌اى که در دولت اینجانب وجود دارد، وجود نداشته است.»
نخست‌وزیر در پاسخ به آخرین سؤال این جلسه و ضمن تشریح وضع اقتصادى ایران، گفت:
«باید مراقبت کنیم که در اثر گشادبازى مواجه با خطر نشویم. البته من هرطور شده باشد از خارج کمک خواهم گرفت...»[vii]
مقاله مجله نیوزویک درباره ایران
مجله نیوزویک در شماره این هفته خود که امروز منتشر شد، چهار صفحه را به مقاله‌اى درباره ایران و محمدرضا پهلوى اختصاص داد. تصویر شاه ایران نیز در جلد این شماره چاپ شده بود. در این مقاله نوشته شده که نیروهاى روسى هنوز در امتداد هزار میل مرز ایران و شوروى مستقر هستند و هر روز رادیوهاى شوروى، مردم ایران را دعوت به انقلاب مى‌کنند. نویسنده مقاله ضمن توضیحى درباره اختلاف زندگانى ثروتمندان و دهقانان ایرانى مى‌نویسد:
«خطرى که بیش از خطر کمونیسم ایران را تهدید مى‌کند، خطر فقر و گرسنگى است. براى اجتناب از شورش طبقات پایین، شاه ایران دکتر [على] امینى را به نخست‌وزیرى برگزیده تا انقلاب را از بالا بر ضدفساد آغاز کند.»
در این مقاله از قول دکتر امینى نوشته شده است:
«تنها مشکلى که وجود دارد مربوط به طبقه روشنفکر است، ما امیدواریم در چند ماه آینده اقداماتى بشود که در آن‌ها نیز مؤثر باشد.»
در پایان مقاله نوشته شده که چنانچه شاه و دکتر امینى بتوانند به سرعت پشتیبانى ملت ایران را نسبت به انقلابى که از بالا شروع کرده‌اند جلب نمایند، مى‌توانند به کمک و پشتیبانى ایالات متحده در هر موردى دل ببندند. ولى چنانچه شاه و نخست‌وزیر نتوانند ملت را با خود همراه سازند، ایالات متحده هیچ اقدامى براى جلوگیرى از انقلاب طبقات پایین نمى‌تواند انجام دهد.[viii]
کمک 432 هزار دلاری بنیاد فورد به دولت ایران
امروز از نیویورک خبر رسید: «بنیاد فورد اعلام کرد که از سرى کمکهاى جدید بلاعوض خود به کشورهاى خارجى 432 هزار دلار در اختیار دولت ایران قرار مى‌دهد. 371 هزار دلار از کمک مزبور براى تاسیس و توسعه اداره اقتصادى سازمان برنامه که اکنون بخش امور اقتصادى نامیده مى‌شود، تخصیص خواهد شد و 61 هزار دلار بقیه براى تعلیم هشت نفر کارشناس وزارت فرهنگ در قسمت تنظیم و توسعه برنامه‌هاى تحصیلى به مصرف خواهد رسید.»[ix]
[i]ـ روزنامه مهر ایران ـ ش 1368 ـ 30/3/1340 ـ ص 2.
[ii]ـ روزنامه اطلاعات ـ ش 10534 ـ 30/3/1340 ـ ص 15.
[iii]ـ روزنامه کیهان ـ ش 5386 ـ 30/3/1340 ـ ص 20.
[iv]ـ روزنامه اطلاعات ـ ش 10534 ـ 30/3/1340 ـ ص 1.
[v]ـ مجله اطلاعات هفتگى ـ ش 1028 ـ 2/4/1340 ـ ص 4.
[vi]ـ نهضت آزادى ـ صفحاتى از تاریخ معاصر ایران ـ ج 2 ـ ص 56 و 57.
[vii]ـ روزنامه کیهان ـ ش 5386 ـ 30/3/1340 ـ ص 16.
[viii]ـ یونایتدپرس ـ بولتن خبرگزارى پارس محرمانه ـ ش 77 ـ 31/3/1340 ـ ص 4 و 5.
[ix]ـ روزنامه اطلاعات ـ ش 10534 ـ 30/3/1340 ـ ص 1.
