پنجشنبه 27 مهر 1340 / 8 جمادىالاول 1381 / 19 اکتبر 1961
6 بازدید
نظر شاه درباره عقب‌ماندگی ایران از تمدن جهانی دنیا
ساعت 30/8 بعدازظهر روز به وقت تهران، شاه در سفارت ایران در پاریس با دانشجویان ایرانى مقیم فرانسه دیدار کرد.[i]
بخشى از حرف‌هاى او چنین است: آنچه ما باید بدانیم این است که باید سریع‌تر و قاطع‌تر تصمیم بگیریم و کار بکنیم. ما از کاروان تمدن دنیا در اثر اهمال گذشتگان عقب مانده‌ایم. باید از دیگران سریع‌تر کار بکنیم تا به آنها برسیم. ممکن است این عمل به نظر مشکل بیاید، ولى این‌طور نیست، زیرا ما از تجربیات آنها و آخرین وسایل کار آنها استفاده خواهیم کرد. من به این کشورها سفر مى‌کنم و البته گذشته از شناسانیدن ایران و معرفى کشور خود، مى‌خواهم آن کمک فنى و مالى و اقتصادى را که لازم است از این کشورها بگیرم و سعى مى‌کنم در این راه موفق بشوم. این امر خجالت ندارد. خیلی‌ها در وضع ما بودند و امروز به جایى رسیده‌اند که مى‌توانند خودشان به سایرین کمک کنند، مانند کشور ژاپن.[ii]
نظر مدیرکل بانک ملی ایران درباره اشتباهات اقتصادی
از ساعت 30/4 بعدازظهر امروز اجتماع بزرگى از رؤساى بانک‌هاى خصوصى و مختلط و گروه کثیرى از بازرگانان کشور در محوطه بانک ملى تشکیل شد. در این جلسه نخست‌وزیر، وزیر دارایى، رئیس کل بانک مرکزى، مدیرکل بانک ملى ایران و چندین تن از وزراى اقتصادى دولت شرکت داشتند.[iii]
یوسف خوش کیش - مدیرکل بانک ملى ایران - پس از خیرمقدم و تشریح نکات برنامه تثبیت اقتصادى و افزایش اعتبارات در سال‌هاى اخیر و صرف قسمت اعظم اعتبارات دریافتى در معاملات غیرمنقول، اظهار داشت: در اثر این اوضاع غیرمطلوب، ارز یا سرمایه کشور مانند سیل به خارج منتقل گردید تا به جایى که یک روز بانک ملى ایران به بانک‌ها نوشت، ما دیگر ارز نداریم. این نتیجه یک سیاست غلط و اقتصاد ناسالم بود. حقیقتاً وضع ما در ابتداى شروع کار دولت جدید، طورى بود که براى پانزده روز ارز نداشتیم و براى رفع این مشکل دو راه بیشتر به نظر نمى‌رسید. اول آنکه طلاهاى خزانه را بفروشیم و به ارز تبدیل کنیم و قرض‌هاى خود را بپردازیم و یا آنکه قرض کنیم. اولى که میسر نبود. در مورد قرض هم که کشورها و منابع خارجى به این زودى به ما پول نمى‌دادند. ولى ما روزانه احتیاج به ارز داشتیم. در آغاز سال جارى بار دیگر برنامه تثبیت اقتصادى دیگرى تهیه نمودند و بر حجم اعتبارات ما 43 میلیارد و هشتصد میلیون ریال اضافه کردند و اجازه دادند که این مبلغ در امور تولیدى و صادرات صنفى مصرف شود. اما مسئله بحران در بازار. همه کس مى‌گوید بحران است و دولت باید آن را برطرف کند. آقایان، بحران در همه جاى دنیا هست. در کشور ما پس از 25 سال بحران آمده است و ما همه خود را باخته‌ایم. رفع بحران با دادن پول میسر نیست. شنیده مى‌شود گروهى حساب‌هایى در خارج از کشور دارند و موجودی‌هاى سنگین در آن حساب‌ها وجود دارد. آقایان چطور راضى مى‌شوند پول ایرانى در بانک‌هاى سوئیس و امریکا متمرکز گردد. در حالى که خود ما احتیاج به پول و سرمایه داریم.
محمدمهدى لارى - نایب‌رئیس اتاق بازرگانى تهران - پس از مدیرکل بانک ملى ایران در زمینه مشکلات موجود اقتصادى کشور گفت: من خود عضو شوراى پول و اعتبار هستم و در برقرارى برنامه تثبیت اقتصادى شرکت داشته‌ام و در ضمنِ شور در موارد برنامه، تأیید کردم که این برنامه موقتاً قابل اجراست و بعداً باید تجدیدنظر گردد. فعلاً هم علاوه مى‌کنم که اشتباهات گذشته و زیاده‌روی‌ها را نمى‌شود با اشتباهات بزرگ‌ترى جبران نمود. چنانچه خود آقایان هم مطلع‌اند ابتکار و سرمایه در برابر ناامنى همیشه فرار مى‌کند. موضوعى که فعلاً قابل بحث و مطالعه است، بى‌اعتمادى است که در تمام مراحل به وضوح مشاهده مى‌گردد و به هر قیمتى است باید این درد را دوا کرد.
على امینى - نخست‌وزیر - وقتى پشت میکروفن قرار گرفت، گفت: مى‌گویند سبب سلب اعتماد بازار من هستم و من مسئول آن مى‌باشم. وقتى بانک ملى ایران ارز نداشت و من مى‌گویم نداریم، این گناه من است؟ آقایان وقتى که ما نتوانیم تعهدات خود را عملى کنیم، تاجر خارجى فوراً حس مى‌کند و مى‌فهمد که وضع ما بد است، آیا این تقصیر من است؟ تقاضا مى‌کنم اقلاً مسئولیت مشترک را قبول کنیم. اگر ما نگفته بودیم، آیا این‌طور نمى‌شد؟[iv]
گفته‌هاى سیدحسن تقى‌زاده درباره انتخابات و جبهه ملى
ساعت 11 صبح امروز هریسون سالیسبورى - مفسر نیویورک تایمز - با سیدحسن تقى‌زاده ملاقات کرد. وقتى از انتخابات صحبت به میان آمد، تقى‌زاده گفت: مردم تاکنون، هیچ‌گاه آن‌طور که شایسته است از انتخابات استقبال نکرده‌اند و علت عمده، آن است که نسبت به انتخابات خوش‌بین نیستند.
وقتى از رویه دولت امینى نسبت به امر انتخابات صحبت شد، تقى‌زاده گفت که نسبت به آن خوش‌بین نیست.
صحبت به جبهه ملى کشیده شد و تقى‌زاده تأیید کرد که عده‌ای مصدقى به هیچ‌وجه با توده‌ای‌ها یعنى کمونیست‌ها روى خوش ندارند، ولى تعدادى مخالف دارند که ایشان را به داشتن تمایلات چپى متهم مى‌نمایند. تقى‌زاده جبهه مصدقی‌ها را صددرصد یک جبهه ملى با تمایلات شدید ناسیونالیستى دانست.[v]
[i]ـ روزنامه اطلاعات ـ ش 10634 ـ 29/7/1340 ـ ص 1.
[ii]ـ دفتر فرهنگی و مطبوعات وزارت دربار شاهنشاهی - مجموعه تألیفات، نطق‌ها، پیام‌ها، مصاحبه‌ها و بیانات محمدرضا پهلوى ـ ج 3 ـ تهران- سازمان سمعی بصری هنرهای زیبای کشور- ص 2708 و 2709.
[iii]ـ روزنامه ملیون ـ ش 90 ـ 30/7/1340 ـ ص 1.
[iv]ـ ماهنامه اتاق بازرگانى ـ ش 110 ـ آبان 1340 ـ ص 49 تا 51.
[v]ـ افشار سیستانی، ایرج - زندگى طوفانى؛ خاطرات سیدحسن تقى‌زاده ـ تهران – علمی - 1372- ص 622 تا 625.
