چهارشنبه 25 بهمن 1340 / 8 رمضان 1381 / 14 فوریه 1962
4 بازدید
سفر رئیس دانشگاه تهران به آلمان
«ساعت 3 بامداد دکتر فرهاد، رئیس دانشگاه تهران با هواپیما به آلمان عزیمت کرد. در فرودگاه عده‌ای از استادان دانشگاه و دوستان دکتر فرهاد او را مشایعت کردند.»[i]
همچنین «ساعت 11 صبح امروز جلسه رؤسای دانشکده‌های دانشگاه تهران در ساختمان دبیرخانه دانشگاه تشکیل شد. این جلسه بعدازظهر هم ادامه داشت.»[ii] ساعت 6 بعدازظهر چهارمین جلسه شورای دانشگاه، بعد از وقایع اخیر در باشگاه دانشگاه تشکیل شد تا آیین‌نامه انتظامی هیئت تعلیماتی دانشگاه را بررسی کنند.[iii]
ملاقات نمایندگان دانشجویان دانشگاه تهران با نخست‌وزیر
ساعت 11 و 30 دقیقه امروز شش نفر از نمایندگان دانشجویان دانشگاه تهران با نخست‌وزیر ملاقات کردند. در این ملاقات دو ساعته درباره اوضاع دانشگاه مذاکره شد.[iv] علی امینی در جلسه هیئت وزیران که ساعت 5 بعدازظهر تشکیل شد گفت: «در این چند روز با عده‌ای از دانشجویان ملاقات و مذاکره شد و همه از پیش‌آمد اخیر دانشگاه متأسف بودند و تقاضا داشتند که دانشگاه دوباره شروع به کار کند. به آنها گفتم در کار دانشگاه ایراد ما به وضع استادان است و آنها را مسئول حفظ انتظامات دانشگاه می‌دانیم و از این پیش‌آمد هم متأسفیم. ولی دخالت نکردن مأموران انتظامی در کار دانشگاه تا وقتی است که نظم برقرار باشد. اما اگر جریانی پیش آمد که مأموران انتظامی مجبور به مداخله شدند، آن وقت این اتفاقات رخ می‌دهد.»[v]
علی امینی در نامه‌ای به رئیس دانشگاه نوشته است: «مطلب مهمی که وظیفه اساسی اولیای دانشگاه است، حفظ انضباط در محوطه دانشگاه و تأمین محیط امن و آرام برای تعلیم و تعلم است که متأسفانه هنوز در این باره، پیشنهادی که بتواند دولت را مطمئن به وضع آتیه بکند نفرموده‌اید تا بتوان نسبت به تأخیر تجدید فعالیت دانشگاه تهران تصمیم قطعی اتخاذ کرد.»[vi]
خروج مشاور رئیس جمهوری امریکا از ایران
«ساعت 5 بامداد چستر باولز، سفیر مشاور مخصوص کندی در امور مربوط به آسیا و امریکای لاتین، با هواپیمای پان‌امریکن تهران را ترک کرد تا سفر شش هفته‌ای خود را در سایر کشورهای آسیایی دنبال کند. باولز، هنگام عزیمت به قاهره بیانیه‌ای را در اختیار نمایندگان مطبوعات گذاشت.»[vii]
در این بیانیه آمده است: «برنامه سوم [عمرانی] که قرار است از مهر ماه آینده [1341] اجرا شود، مرا شدیداً تحت‌تأثیر قرار داد. طرحی است بسیار متهورانه و کاملاً جامع که در آن توجه و تأکید، بخصوص نسبت به احتیاج‌های مناطق روستایی به عمل آمده است و به عقیده من این توجه بسیار بجاست. اصولاً پایه ثبات سیاسی و رشد نیروبخش اقتصادی هر کشور در حال توسعه‌ای در توسعه روستاها و کشاورزی آن بنیان‌گذاری می‌شود، زیرا در مناطق روستایی است که 80 درصد مردم کشور زندگی می‌کنند و آنها هستند که باید با قدرت خرید خود مشاغل خوب و فرصت‌های سودمند را برای مردم شهرنشین به وجود آورند. آنچه اثر خاص در من بخشید، برنامه‌های وسیع دولت در زمینه اصلاحات ارضی است که به تدریج به کشاورزان ایران فرصت آن را خواهد داد تا در زمین خود کشت و زرع کنند.»[viii]
ارزیابی سفیر امریکا در ایران از سفر باولز
نظر جولیوس هولمز، سفیر امریکا در تهران و همراه چستر باولز در این روزها این است که این سفر موفق، مفید و به موقع بود. موفق از این جهت که تضمینی داد [به ایران] از استمرار توجه و حمایت ما [امریکایی‌ها]. این چیزی است که آنها به تناوب دایم احتیاج به دریافت آن دارند. مفید بود از این نظر که من و کارکنانم فرصتی به دست آوردیم تا دانش و درک بهتری از نظرات و مواضع موجود در واشنگتن پیدا کنیم. همچنین تصور می‌کنم باولز درک بهتری از اوضاع اینجا [ایران] پیدا کرده است. از سویی به موقع بود چون در جبران نارضایتی ناشی از لغو سفر دادستان کل ایالات متحده به اینجا بسیار مؤثر واقع شد.»[ix]
سخنان ارسنجانی درباره فراماسونری
«ارسنجانی امروز نطق شدیدی ضدفراماسون‌ها کرد و رادیو تهران و مطبوعات، آن را انتشار دادند. نطق ارسنجانی، اولین سخنی است که از دستگاه حاکمه ایران به زیان فراماسونری گفته شد و در تاریخ ایران، این اولین باری است که به این دسته خیلی قوی و نیرومند در هیئت حاکمه ایران از طرف یک مقام رسمی حمله می‌شود.»[x]
وزیر کشاورزی با اشاره به این که «نفوذ افکار آزادی‌خواهانه در ایران ناشی از تبلیغات فراماسونری بوده است» گفت: «انقلاب کبیر فرانسه را فراماسونری به وجود آورد و نویسندگان بزرگ فرانسه اعضای لژ فراماسونری بوده‌اند. در انقلاب کبیر فرانسه بیش از دویست لژ فراماسونری وجود داشته است. افکار این عده سپس در تمام اروپا همراه سربازان فرانسه تا مرکز روسیه پیش رفت. وسیله انتقال این افکار به ایران کسانی چون ملکم‌خان، سفیر ایران در لندن و دیگر افراد بودند.»
حسن ارسنجانی اضافه کرد: «بعد فراماسونها آمدند و محمدعلی شاه را به عضویت فراماسونری درآوردند و حتی از او حق عضویت گرفتند و جراید فراماسونری به تقویت او مطلب نوشتند. اما فراماسونری که دوره خود را از لحاظ اقتصادی در اروپا تمام کرده بود، کم کم شکل دیگری پیدا کرد. همان شکلی که بسیاری، خاطرات تلخی از آن دارند. چون دیگر شکل استعماری یافته بود.»
وزیر کشاورزی با مقدماتی مانند این که «فراماسونری در دوره خود یک نهضت مترقی بود و قیامی بود علیه قدرت فئودالیته که حکومت بورژوازی به وجود آورد» و تأثیر آن بر ظهور مشروطه در ایران، گفت: «مشروطه ایران ارزان به دست آمده بود، چون شکل ویژه طبقاتی و اجتماعی و اقتصادی خود را نیافته بود، لذا فئودال‌های دشمن مشروطه، پس از استقرار مشروطه آمدند لژهای اول مشروطه را گرفتند.»
ارسنجانی ادامه داد: «خارج از دولت، قدرت‌های بزرگی وجود دارد که مالکان و میلیونها مردم ایران اسیر آنها هستند، پس اگر بخواهیم انتخابات آزاد داشته باشیم راهی جز این نداریم که قانون اصلاحات ارضی را برای آزاد کردن دهقانان اجرا کنیم و قدرت‌های نامشروع را از بین ببریم و به پانزده میلیون دهقان استقلال اقتصادی و آزادی بدهیم. راه همین است، وگرنه نمی‌توانیم مجلس ملی داشته باشیم و انقلاب مشروطه ما همچنان یک انقلاب ادبی باقی خواهد ماند.»[xi]
تلاش ایران برای جلب کمک ژاپن در برنامه سوم آبادانی
آسوشیتدپرس در گزارشی از توکیو آورده است: «یک مقام وزارت امور خارجه ژاپن اظهار کرد یک مقام عالی‌رتبه ایرانی از ژاپن بازدید خواهد کرد تا نظر ژاپن را برای کمک به برنامه سوم آبادانی ایران جلب کند. این مقام وزارت امورخارجه ژاپن افزود: شرکت ژاپن در کار برنامه سوم موجب پیدایش توازن و تعادل در تجارت ایران و ژاپن خواهد شد.»
در این گزارش آماری ارایه شده که در سال گذشته میلادی [1961] «کشور ژاپن مبلغ 41 میلیون دلار کالا به ایران صادر کرده است، در حالی که در همین مدت ژاپن فقط 3 میلیون و 300 هزار دلار کالا از ایران وارد کرده است.»[xii]
خبرگزاری ژاپنی «کیودو» هم گزارش داده است: «مقامات رسمی ایرانی به توکیو خواهند آمد تا اشکالاتی را که سر راه امضای 30 میلیون دلار کمک اقتصادی ژاپن به ایران وجود دارد برطرف کنند. اعطای این اعتبار مورد موافقت دولت ژاپن قرار گرفته، ولی تاکنون به مرحله اجرا درنیامده است.»
[i]ـ کیهان ـ ش 5584 ـ 25/11/1340 ـ ص 1.
[ii]ـ همان.
[iii]ـ همان.
[iv]ـ همان.
[v]ـ مرکز اسناد ریاست جمهوری ـ اسنادی از جنبش دانشجویی در ایران (۱۳57 - ۱۳22 ه.ش)؛ ج 4 ـ تهران ـ س‌ازم‌ان چاپ و ان‌ت‌ش‌ارات وزارت ف‌ره‌ن‌گ و ارش‌اد اسلامی ـ 1381ـ ص 396 و 397.
[vi]ـ همان ـ ص 404.
[vii]ـ اطلاعات ـ ش 10732 ـ 25/11/1340 ـ ص 1 و 19.
[viii]ـ همان.
[ix]ـ نانز، آلن و الکساندر یوناه ـ ایران و ایالات متحده امریکا: تاریخ مستند روابط دوجانبه ـ ترجمه سعیده لطفیان و احمد صادقى ـ تهران ـ نشر قومس ـ 1378ـ ص 346.
[x]ـ خوشه ـ ش 60 ـ 29/11/1340 ـ ص 2.
[xi]ـ اطلاعات ـ ش 10732 ـ 25/11/1340 ـ ص 17.
[xii]ـ بولتن خبرگزاری پارس (محرمانه) ـ ش 274 ـ 26/11/1340 ـ ص 3.
