چهارشنبه 4 مرداد 1340 / 12 صفر 1381/ 26 ژوئیه 1961
5 بازدید
نظر ساواک درباره اقدامات اعضا و طرفداران جبهه ملى
امروز، ساواک در گزارشى به جمع‌بندى مسائل مورد نظر خود درباره برگزارى مراسم سالروز کشته شدگان حادثه 30 تیر 1331 پرداخته است. در این گزارش آمده است: «اکثریت کسانى که در تظاهرات مذکور شرکت کرده و یا قصد شرکت در این تظاهرات را داشتند، ولى به علت کنترل و مراقبت شدید مقامات انتظامى از شرکت در تظاهرات انصراف حاصل نمودند، عبارت بودند از: دانشجویان دانشگاه، شاگردان کسبه، آموزگاران پیمانى و جدیدالاستخدام وزارت فرهنگ و کارگران و کسبه توده‌اى و جمعى از کارمندان دولت و اشخاص متفرقه... . در محافل مطبوعاتى گفته مى‌شود، گرچه دولت از تحریکات اخلالگران در 30 تیر کاملاً جلوگیرى نمود، ولى خود عامل اصلى تقویت عناصر اخلالگر است، زیرا در زمان نخست‌وزیرى آقاى دکتر امینى، به نام مبارزه با چند نفر افسر متهم به سوء استفاده، کلیه مقامات حساس قضایى در اختیار طرفداران جبهه ملى و عناصر معروف به داشتن تمایلات چپى قرار گرفته و فرهنگ نیز یکپارچه در اختیار سوسیالیست‌هاى طرفدار مصدق قرار دارد و معلوم است در چنین وضعى عناصر کمونیست از لحاظ روحى کاملاً تقویت مى‌شوند و چون مقامات حساس دولتى را در اختیار دوستان و هواخواهان خود مى‌بینند، مبارزه و مخالفت دولت را با خود جدى تلقى نکرده و على‌رغم دستور مقامات انتظامى، بازهم به صورت میتینگ‌هاى موضعى تظاهر کنند...»[i]
این گزارش در پایان خبر داده است: «پس از دستگیرى سران جبهه ملى و جریان روز 30 تیر و تعطیلى کلوپ جبهه، فعالیت ارگان‌هاى جبهه ملى متوقف شده، جلسات و حوزه‌هاى جبهه تشکیل نمى‌گردد. عموماً، اعضا و طرفداران جبهه ملى، منتظر آزاد شدن سران جبهه و روشن شدن وضع و روش دولت در قبال جبهه ملى و به دست آوردن فرصت و موقعیت مناسب جهت تجدید فعالیت مى‌باشند.»[ii]
اعتراض دانشجویان علیه اقدامات دولت ایران
امروز از خارج کشور خبر رسید: «اعتراض دانشجویان ادامه دارد و طبق تصمیم اتحادیه دانشجویان ایرانى مقیم اروپا، امروز، روز اعتراض دانشجویان، علیه اقدامات قانون‌شکنانه دولت، مبنى بر امتناع از تمدید گذرنامه 2 نفر از دانشجویان اعلام شده است.»[iii]
تحصن دانشجویان ایرانى در سفارتخانه‌هاى ایران در سوئیس و فرانسه
«دانشجویان در اکثر شهرهاى اروپا به تظاهراتى دست زده و 30 نفر از دانشجویان مقیم ژنو و لوزان (در سوئیس) در سفارتخانه ایران متحصن شده‌اند. دانشجویان ایرانى مقیم فرانسه نیز به علامت اعتراض نسبت به اقدام غیرقانونى دولت در سفارت ایران در پاریس متحصن شده‌اند.»[iv]
تحصن دانشجویان ایرانى در سفارت ایران در لندن
«امروز 25 دانشجو در سفارت ایران در لندن اجتماع کرده و اعلام کردند به تظاهرات خود به طور نامحدود ادامه خواهند داد. 5 نفر از آنها [هم] دست به اعتصاب غذا زدند. پلیس لندن، دانشجویان را از محل سفارت ایران در لندن اخراج کرد.»[v]
پایان اعتصاب غذاى دانشجویان ایرانى در سانفرانسیسکو
«یکى از دانشجویان ایرانى که در کنسولگرى ایران در سانفرانسیسکو اعتصاب غذا کرده، غش نمود و بى‌درنگ براى درمان به بیمارستان منتقل شد. پزشکان اظهار داشتند، دانشجوى بى‌هوش شده ـ خلیل کریم‌آبادى 32 ساله ـ مدت 36 ساعت به طور متوالى غذا نخورده و دچار عارضه‌ی، بدى تغذیه شده است.»[vi]
الله‌وردى فرمان ـ رهبر دانشجویان ـ نیز بر اثر اعتصاب غذا، غش کرد و به بیمارستان منتقل شد. او گفت: «ما نمى‌توانیم براى همیشه به اعتصاب غذا ادامه دهیم، ولى به تظاهرات ادامه خواهیم داد.» با این حرف، اعتصاب غذاى 37 ساعته دانشجویان ایرانى در کنسولگرى ایران در سانفرانسیسکو پایان یافت.[vii]
نقد برخی اقدامات و وعده‌های دولت در مطبوعات
چند روزنامه امروز کشور به بررسى و نقد اقدام‌هاى دولت پرداختند.
روزنامه آرام نوشته است: «مسئله منع ورود رقاصه‌هاى خارجى به ایران، از اقداماتى بود که موجب رضایت عموم مردم مسلمان ایران و بالخصوص علما اعلام گردید، ولى متأسفانه شدتى که لازم بود به خرج داده نشد و اکنون رقاصه‌هاى خارجى کما فى‌السابق به ایران مى‌آیند.»[viii]
روزنامه دیپلمات نوشته است: «بعد از آن همه دستورات غلاظ و شدادى که بلدیه مبارکه تهران، دایر بر منع فروش مشروبات الکلى، حتى آبجو صادر کرد، به طورى که شنیده و دیده مى‌شود، در تمام اماکن سابق و رستوران‌ها و هتل‌ها، حتى جوجه‌کبابی‌ها، همه نوع مشروب را بدون اکراه و تردید به مشتریان مى‌فروشند و دل آنها را به دست مى‌آورند. بعید نیست صاحبان اماکن مزبور، از مأموران مربوطه هم، دلجویی‌هاى لازم را بکنند.»[ix]
روزنامه مرد مبارز نوشته است: «دکتر امینى ـ نخست‌وزیر ـ اگر مرد کار باشد، اگر به آنچه مى‌گوید عمل کند، اگر قدرت به خرج بدهد، اگر نترسد و سازش‌کار نشود و در مقابل همه ناملایمات، فشارها و زورها و طغیان‌ها و عصیان‌ها، مقاومت و ایستادگى کند، مى‌تواند مدعى شود که پس از پنج سال، دیگر در ایران زمین‌هایی براى اصلاحات پدید آورده است و به مردم ثابت کرده که مى‌تواند مفید باشد. در غیر این‌صورت، در شرایط فعلى که نیمى از وعده‌ها عمل نشده، هنوز غارتگران به کار مشغولند و حوادث، آنها را واداشته که در زیر نقاب تازه‌اى به کار دیرین بپردازند، امید موفقیت بسیار ضعیف و کم است...»[x]
تفسیر رادیو مسکو درباره حمایت امریکا از دولت امینى
تفسیرهاى رادیو مسکو درباره ایران و دولتش نیز کماکان عارى از لحن دوستانه است و با انتقاد شدید نسبت به روابط ایران و غرب همراه است. رادیو مسکو در یکى از تازه‌ترین تفسیرهاى خود درباره ایران گفت: «ایران محکم‌ترین عضو سنتو است و به همین جهت امریکا تلاش مى‌کند، با تمام وسایل از دولت امینى پشتیبانى کند.»[xi]
[i]ـ مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات- قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک (ج1: زمینه ها)-تهران-1378 ـ ص 356 ـ 357.
[ii]ـ همان- ص 362.
[iii]ـ رادیو پیک ایران ـ بولتن خبرگزارى پارس محرمانه ـ ش 114 ـ 15/5/1340 ـ ص 7.
[iv]ـ همان.
[v]ـ خبرگزارى رویتر ـ بولتن خبرگزارى پارس محرمانه ـ ش 109 ـ 7/5/1340 ـ ص 9.
[vi]ـ خبرگزارى آسوشیتدپرس ـ بولتن خبرگزارى پارس محرمانه ـ ش 108 ـ 5/5/1340 ـ ص 3.
[vii]ـ خبرگزارى آسوشیتدپرس ـ بولتن خبرگزارى پارس محرمانه ـ ش 109 ـ 7/5/1340 ـ ص 7.
[viii]ـ روزنامه آرام ـ ش 857 ـ 4/5/1340 ـ ص 1.
[ix]ـ روزنامه دیپلمات ـ ش 368 ـ 4/5/1340 ـ ص 4.
[x]ـ روزنامه مرد مبارز ـ ش 375 ـ 4/5/1340 ـ ص 4.
[xi]ـ روزنامه اطلاعات ـ ش 10546 ـ 4/5/1340 ـ ص 17.
