یکشنبه 16 مهر 1340 / 27 ربیعالثانى 1381 / 8 اکتبر 1961
5 بازدید
گزارش مطبوعات از مرجع تقلید جانشین آیت‌الله العظمی بروجردی
روزنامه دنیا در شماره امروز موضوع مرجعیت تقلید شیعیان را پیگیرى کرد و نتیجه گرفت: به هر حال از قراین معلوم است تا پایان سال جارى مرجع تقلید انتخاب نخواهد شد و در قم شایع است باید انتخاب مرجع تقلید را به مراسم سالروز وفات آیت‌الله العظمى بروجردى که در فروردین 1341 برگزار خواهد شد، موکول نمود. اگر کاندیداهاى فعلى دور هم جمع شوند و روى یک نفر توافق کنند، در انتخاب مرجع تقلید تسریع به عمل خواهد آمد و افکار عمومى خود به خود متوجه کسى خواهد شد که کاندیداهاى مرجعیت تقلید روى آن شخص توافق نموده‌اند. ولى گمان نمى‌رود با اعتقاد و ایمانى که اهالى آذربایجان به شخص بخصوصى دارند و یا در تهران افکار مقامات دولتى متوجه کاندیداهاى مورد نظر مى‌باشد و در عراق که هشتصد هزار نفر ایرانى ساکن هستند و از آیت‌الله حکیم پیروى مى‌کنند، به این آسانى مرجع تقلید انتخاب شود. آخرین خبر حاکى است علماى اعلام تهران و مشهد و قم را نظر بر این است، اقدامات و رفتار و حسن سلوک و مردم‌دارى و پاسخ به استفتائات، شرط اصلى احراز این مقام است و اگر کاندیداهاى فعلى که از پنج نفر تجاوز نمى‌کنند در طى یک سال آینده طورى رفتار کنند که مورد توجه مردم واقع شوند، خودبه‌خود افکار عمومى به آنها روى آورده بدون اینکه انتخاباتى بشود و آرایى اخذ گردد به مقام پیشوایى شیعیان خواهند رسید. خبرنگار ما اطلاع یافت تا امروز شانس حاج آقا روح‌الله خمینى از نظر سادگى و بى‌پیرایگى بیشتر است و آیت‌الله نجفى مرعشى از جنبه معلومات سرشار و تحصیلات ممتاز و تألیفات بى‌شمار مورد توجه است و آیت‌الله گلپایگانى در میان توده مردم نفوذ دارد و آیت‌الله شریعتمدار علاوه بر اهالى آذربایجان، حتى اهالى نواحى غرب را متوجه خود ساخته و به آیت‌الله آقا محسن حکیم، مسلمانان مقیم خارجه از قبیل لبنان و شهر تاریخى صور که تماماً شیعه مى‌باشند، علاقه‌مند شده‌اند.[i]
پیام دکتر مصدق و حمله مأموران به مردم
محمد مصدق با این پیام از هم‌وطنان دعوت کرد در مراسم ختم محمدحسن شمشیرى شرکت کنند: از خبر درگذشت رادمرد وطن‌پرست آقاى محمدحسن شمشیرى آن‌قدر متأثر نشده‌ام که نتوانم از عهده نگارش این سطور برآیم. آن است که با کمال عجز و انکسار مجلس ختم آن خیّر نیکوکار را که روز یکشنبه 16 مهرماه از ساعت سه بعدازظهر در مسجد مجد منعقد مى‌شود به استحضار آقایان محترم و هم‌وطنان عزیز مى‌رسانم و جا دارد که عرض کنم: سعدیا مرد نکونام نمیرد هرگز - مرده آن است که نامش به نکویى نبرند.[ii]
اما دولت از برگزارى مراسم سوگوارى جلوگیرى کرد. مطبوعات پیام مصدق را چاپ نکردند و درهاى مسجد مجد بسته شد. ظاهراً پس از این کار، مراسم ختم در مسجد ارک برگزار مى‌شود. چون هیئت اجرایى جبهه ملى در اطلاعیه‌اى خبر داد: در پایان مجلس ختم در مسجد ارک که با حضور هزاران نفر برگزار شد، با دستورالعمل قبلى مأموران پلیس با باتون به مردم که از مجلس ختم خارج مى‌شوند، حمله آوردند.
غلامحسین صدیقى هم در سخنرانى مراسم شب هفت محمدحسن شمشیرى گفت: اما حضّار محترم، آیا باید بگویم که در مجلس ختم او که اندوه و مصیبت‌زدگى در سیماى همه پدیدار بود، هنگامى که اوراقِ اعلان مجلس سوگوارى او را از طرف مراد و محبوب وى، پیشواى ما و متولى بیمارستان نجمیه [محمد مصدق] پخش مى‌کردند با دوستان ماتم‌دیده و سوگوار او چه معامله کردند؟ آیا شنیده‌اید که در هیچ جهنم‌دره‌اى احترام مرد درگذشته را به هیچ شمرند و در مراسم سوگوارى او به سر و کله مردم عزادار ماتم‌زده بکوبند؟ جوانان و دانشجویان روشنفکر پرمایه را بدون اعتنا به اصول عقلى و اخلاقى و قانونى دستبند بزنند و به کلانترى ببرند و مورد تحقیر و ستم و ضرب و جرح قرار دهند و کارهایى را که تصورش براى ما دشوار است با نهایت گستاخى و بى‌پروایى، بدون شرمسارى انجام دهند؟[iii]
گزارش خبرگزارى فرانسه از تهران نیز چنین است: به مناسبت برگزارى مجلس ترحیم شمشیرى - صاحب یکى از رستوران‌هاى بزرگ تهران و دوست دکتر مصدق که به نهضت جبهه ملى کمک‌هاى مالى زیادى مى‌کرد - در تهران تشنجى برپا شد. بامداد امروز عده‌اى از جوانان شب‌نامه‌هایى را که متن آن گویا از طرف دکتر مصدق تهیه شده در تهران پخش کردند و بدین‌وسیله از دوستان شمشیرى درخواست نمودند که بعدازظهر در یکى از مساجد تهران اجتماع کنند. عده‌اى دانشجو و غیر دانشجو که تعداد آنها کم بود در نزدیکى این مسجد گرد آمدند، ولى بلافاصله از طرف عده زیادى از مأموران انتظامى پراکنده شدند.[iv]
کشف کمیته ایالتى حزب توده در اصفهان
امروز کمیته ایالتى حزب توده اصفهان کشف شد و اعضاى آن دستگیر شدند. بیشتر این اعضا مسئول شاخه‌ها و شبکه‌هاى حزبى در بین دهقانان، معلمین، دانشجویان و کارگران در مناطق شهرکرد، زاینده‌رود، نجف‌آباد ولنجان و در کارخانه شهناز بودند.[v]
افتتاح پارک خیام و کتابخانه عمومى پارک شهر
ساعت 5/10 صبح امروز محمدرضا پهلوى طى مراسمى پارک تازه خیام را در خیابان شهباز گشود. در این مراسم نخست‌وزیر و چند تن از وزیران و گروهى از شخصیت‌هاى مملکتى حاضر بودند.
پارک خیام در زمینى به مساحت چهارده هزار و هفتصد متر مربع و در محل سابق کارخانه‌هاى رسومات بنا شده، شامل یک کتابخانه، دو استخر شنا، دو بوفه، یک گلخانه، سالن استراحت و باغ بازى کودکان است.
در ساعت 5/11، محمدرضا پهلوى رهسپار پارک‌شهر شد و در آنجا کتابخانه عمومى پارک شهر را گشود.[vi]
شرح مسافرت شش روزه علی امینی در مصاحبه مطبوعاتی
بعدازظهر امروز جلسه مصاحبه مطبوعاتى على امینى در کاخ نخست‌وزیرى تشکیل شد. در این جلسه على امینى گفت: غرض از تشکیل این جلسه شرح مسافرت شش روزه‌ام به آذربایجان شرقى و غربى و قسمتى از کردستان است. خوشبختانه در این مسافرت عده‌اى از آقایان روزنامه‌نگاران بودند. البته برخلاف انتظار مطالبى منتشر شد که مى‌خواهم اصلاح کنم. خواسته‌هاى مردم در این مسافرت آب و برق، فرهنگ و بیمارستان بود. تصدیق مى‌فرمایید که این خواسته‌ها در عین حالى که مشروع است انجام آنها کار سهل و آسانى نیست. به خصوص از نظر بودجه. در شهرستان‌ها بودجه‌هایى که در سال‌هاى اخیر خرج شده اگر به مصرف کارهاى ضرورى مى‌رسید، خیلى از این عدم رضایت‌ها الان در بین نبود. این سفته‌بازی‌ها و ساختمان‌سازی‌ها متأسفانه به شهرستان‌ها هم سرایت کرده.[vii]
سخنان نخست‌وزیر درباره جلسه با دانشجویان دانشگاه تبریز
نخست‌وزیر در مصاحبه مطبوعاتی امروز به موضوع شرکت خود در اجتماع دانشجویان دانشگاه تبریز اشاره کرد و گفت: برخلاف گزارش خبرنگار یکى از جراید، در دانشگاه تبریز به هیچ‌وجه به مقدسات ملى توهین نشد. آن دانشجو صحبت‌هایى کرد و من هم جواب دادم. آن وقت قسمتى از آنها که در آنجا بودند، هم براى او دست زدند و هم براى مخالفینش و این نشان مى‌دهد که جوانان ما گمراه هستند و محتاج هستند که در مسائل مختلفه مملکتى براى‌شان توضیح داده شود. با آنها تماس بگیریم و از جوانى و احیاناً بچگى وحشت نداشته باشیم. متأسفانه در گذشته راجع به کار جوان‌هاى مملکت و دانشجویان و دانش‌آموزان توجهى که باید بشود، نشده است. من در تمام شهرها که مسافرت کردم چه در تهران و چه اصفهان و شیراز و تبریز متوجه شدم اگر استادان توجه بیشترى داشته باشند و اختلافاتى که احیاناً ممکن است داشته باشند کنار بگذارند، از قدرت معنوى آنها کاسته نمى‌شود. ولى متأسفانه این یک مرض عمومى شده که استادها با همدیگر اختلاف و رقابت دارند و جوان‌ها آلت این اختلافات مى‌شوند. من از دستگاه دولت و استادان تعجب مى‌کنم که وحشت از جوانان براى چیست؟ فرض کنید جوان فحش هم داد. یک مقدار حوصله و گذشت لازم است تا به این جوان‌ها حالى کنیم که آنچه شما مى‌گویید و خیال مى‌کنید، درست نیست. عده‌اى شنیده‌ام در خیابان شمیران روى زمین نشستند و گویا دانشجو هستند و مى‌گویند معدل قبولى را از 12 به ده پایین بیاورید. عقیده من این است که باید درس خواند نه اینکه با لوطى‌بازى دیپلم گرفت. من با این کار موافقت نخواهم کرد. اخیراً آزادی‌خواهى و مبارزه با بى‌سوادى هم با یکدیگر مخلوط شده است. مى‌خواهند با بى‌سوادى مبارزه کنند، وسطش شعار هم مى‌دهند. اگر مى‌خواهید درس بدهید به انتخابات چه کار دارید؟
بنده قبلاً هم گفته‌ام که براى انجام انتخابات، هرچه فرماندارِ آلوده به انتخابات باشد برخواهم داشت و به جاى‌شان افراد صالح خواهم گذاشت. این درست، اما من خوب را از کجا بیاورم؟! اشخاصى هستند که درست هستد اما جمود فکرى دارند و یا خیلى باهوش هستند که بعد خداى نکرده آن طرفش خراب مى‌شود. در همه جاى دنیا متقاعد کردن توده جاهلِ ملت مشکل است، اما ما گرفتار علما و فضلا هستیم. ما نمى‌توانیم با این فضلا یک زبان مشترک پیدا کنیم و گرفتاری‌ها را طبقه‌بندى کنیم و ببینیم به چه نحو مى‌توان آنها را رفع کرد.[viii]
گزارش خبرنگار یونایتدپرس از عدم همراهی مردم با دولت
یوسف مازندى - خبرنگار یونایتدپرس در ایران - وقتى نخست‌وزیر در مصاحبه با مطبوعات گفت مردم با دولت همکارى ندارند، اظهار داشت: دولت‌ها یک نوع حس سادیسم در مردم ایجاد کرده‌اند. مردم نسبت به دولت‌ها دشمنى پیدا کرده‌اند. زیرا مردم دولت‌ها را از خود نمى‌دانند. شما آقاى نخست‌وزیر مى‌گویید مردم نمى‌روند جذامخانه تبریز را اداره کنند و باید یک فرانسوى بیاید و آنجا را اداره نماید. اگر مردم نمى‌خواهند پا پیش بگذارند و کارى بکنند براى این است که ایمان و اعتقاد ندارند. دولت‌ها ایمان را از آنها گرفته‌اند. شما این ایمان و عقیده را به آنها بازگردانید، ببینید همین مردم چه کارها که نمى‌کنند. جذامخانه تبریز که سهل است حاضر به هر نوع فداکارى هستند. صحبت از لزوم صرفه‌جویى کردید. صرفه‌جویى را باید اول خود وزرا شروع مى‌کردند. آن زارع یا کارگر برهنه و مفلوک که وزیر شما را مى‌بیند که در یک کادیلاک آخرین سیستم لمیده و در خیابان مى‌گذرد، چگونه وزیر را از خود بداند. وقتى زارع کفش به پا ندارد، وقتى مردم باید براى سوار شدن به اتوبوس ساعت‌ها از سر و کول هم بالا بروند، چه ضرورت دارد که وزیر سوار کادیلاک شود. طبقه سوم وقتى وزیر دولت را از خود مى‌داند که برق اتومبیلش چشمان او را نزند.[ix]
ضعف وزارت فرهنگ در سخنان وزیر
از ساعت 5/4 بعدازظهر امروز جشن فرهنگى مهرگان با شرکت محمدرضا پهلوى و همسرش برگزار شد. در این جشن که نخست‌وزیر، هیئت دولت و شخصیت‌هاى سیاسى، فرهنگى و معلمین نیز در آن حاضر بودند،[x] محمد درخشش - وزیر فرهنگ - سخنرانى کرد. او گفت: باید اقرار کرد که وزارت فرهنگ نتوانسته است چنان که باید و شاید وظیفه خود را در برابر توقعات حَقّه روزافزون مردم انجام دهد. مخصوصاً اگر هم از نظر کمیت، کوشش وزارت فرهنگ محسوس بود، از نظر کیفیت و معنى چنان که باید نتایج رضایت‌بخشى حاصل نگردیده است. تنزل سطح معلومات فارغ‌التحصیلان و عدم علاقه آنان به کار و کوشش ثمربخش و انحطاط مبانى اخلاقى، مشکلاتى است که وظیفه وزارت فرهنگ، حل و رفع آنها است.
درخشش افزود: این نکته شایان توجه است که برنامه‌هاى فرهنگى، خاصه در تربیت اخلاقى نوخواستگان و جوانان در صورتى ثمربخش تواند بود که متصدیان امر، خود نمونه و سرمشق قابل تقلیدى باشند و برعکس هرگونه سوءجریان و حیف ومیل در اموال دولتى در مؤسسات فرهنگى، هر اندازه هم ناچیز باشد اثرات معنوى آن در روحیه جوانان خطرناک و غیرقابل جبران خواهد بود. بدیهى است اقدامات اصلاحى و اجراى صحیح قوانین در قطع ریشه فساد و تباهى و جلوگیرى از افراط و تفریط در اموال دولتى و منع پرداخت هزینه تحصیل فرزندان متنفذین، جلوگیرى از جعل و تزویر در مدارک تحصیلى و تخلیه ساختمان‌هاى ارباب نفوذ و پایین آوردن بهاى کتاب‌هاى درسى و اقدامات دیگرى از این قبیل موجب بروز اعتراض و تحریکاتى گردید. خوشبختانه تقویت‌هاى دولت، دشواری‌ها را آسان گردانید و زمینه را براى اجراى نقشه‌هاى عمیق اصلاحى فراهم ساخت.[xi]
حضور متخصصین آلمانى در تهران برای تعیین تکلیف معدن آهن شمس‌آباد
امروز غلامعلى فریور - وزیر صنایع و معادن - اظهار داشت: براى روشن شدن وضع معدن آهن شمس‌آباد و مطالعات جدى در این زمینه، هیئتى مرکب از چهار تن از متخصصین و مهندسین کنسرسیوم «دماک کروپ» آلمان به تهران وارد شده‌اند. هیئت مزبور پس از مطالعات لازم و بررسى معدن شمس‌آباد نظر خود را در مورد قابل استفاده بودن یا نبودن سنگ آهن این معدن اعلام خواهند داشت. مهندسان مشاور امریکایى «کایزر» چندى قبل در گزارشى که به ما تسلیم داشتند، سنگ آهن این معدن را به علت وجود مس، قابل استفاده براى ذوب آهن ندانستند. در حقیقت مطالعه مجدد هیئت آلمانى، این موضوع را براى همیشه روشن خواهد کرد که آیا در آینده خواهیم توانست از سنگ آهن معدن شمس‌آباد استفاده کنیم یا خیر؟ اکنون ما در این باره با نمایندگان مزبور مشغول مذاکره هستیم و از آنها خواسته‌ایم نظر خود را اعلام دارند.[xii]
با این حال مجله تهران اکونومیست که شنبه‌ها در تهران چاپ مى‌شد در این باره نوشت: مؤسسه امریکایى کایزر با تأسیس ذوب آهن کامل در ایران مخالف است و نظر داده است به جاى تبدیل سنگ به آهن و چدن و فولاد، شمش آهن و آهن قراضه و غیره تبدیل به فولاد شود.[xiii]
همچنین زمانى که نمایندگان کایزر و مقامات وزارت صنایع و معادن و سازمان ذوب آهن ایران، مشغول مذاکره بودند، غلامعلى فریور - وزیر صنایع و معادن - گفت: مهم‌ترین مسئله‌اى که اکنون مورد توجه من مى‌باشد این است که در صورت تأمین پول باید ببینیم آن را به چه مصرفى که ضرورى‌تر باشد اختصاص بدهیم. نتیجه مطالعه ما تاکنون به اینجا رسیده است که فعلاً تأسیس کارخانه ذوب آهن در ایران به هیچ‌وجه صحیح نیست. اگر ما بتوانیم باید ابتدا کارخانه نورد را ایجاد کنیم.[xiv]
هیئت رئیسه جدید حزب ملیون
ساعت شش بعدازظهر امروز اعضاى جدید کمیته مرکزى حزب ملیون براى انتخاب دبیرکل و هیئت رئیسه در محل حزب اجتماع کردند. در این جلسه که تا ساعت 5/8 شب ادامه داشت، اعضاى هیئت رئیسه جدید به شرح زیر انتخاب شدند. محمود جم به سمت رئیس جلسات کمیته مرکزى، فتح‌الله نورى اسفندیارى به سمت نایب‌رئیس کمیته مرکزى، احمد امامى به سمت دبیرکل حزب، عبدالرضا انصارى به سمت خزانه‌دار.
احمد امامى - دبیرکل جدید - گفت: از این به بعد رهبرى حزب ملیون به عهده کمیته مرکزى خواهد بود.[xv]
کمک‌های خارجى امریکا بعد از جنگ دوم جهانى
امروز منابع امریکایى گزارشى از مجموع میزان کمک‌هاى خارجى امریکا را به کشورهاى مختلف جهان، بعداز جنگ دوم جهانى انتشار دادند. به موجب این گزارش، امریکا در پانزده سال گذشته بیش از 61 میلیارد دلار به ممالک جهان کمک‌هاى اقتصادى کرده است. در گزارش مزبور ایران در میان کشورهاى آسیایى که از کمک امریکا استفاده کرده‌اند، از حیث میزان کمک در ردیف پنجم قرار دارد. بنابراین گزارش هندوستان دو برابر بیش از پاکستان و ترکیه دو برابر بیش از ایران از امریکا کمک اقتصادى دریافت داشته‌اند.[xvi]
قتل نماینده پیشین مجلس شوراى ملى توسط مستشار نظامى امریکا در حادثه رانندگى
خبرگزارى رویتر امروز به نقل از پلیس تهران خبر داد که: فردریک آدامز - یکى از مستشاران نظامى امریکا به دنبال تصادمى که منجر به مرگ محمود محمودى - نماینده پیشین مجلس شوراى ملى - گردید، بازداشت شد. محمودى در جاده‌اى واقع در خارج تهران به وسیله جیپ مصدوم شده سپس درگذشته است. هنوز علیه آدامز اعلام جرم نشده است.[xvii]
حمله با سلاح سرد به فرزند آیت‌الله العظمى بروجردى
خبرنگار روزنامه اطلاعات در قم، تلفنى گزارش داد، امشب یکى از افرادى که پشت سر آقاى آقا سیدمحمدحسن آیت‌الله‌زاده بروجردى در مسجد اعظم شهرستان قم براى اداى نماز مغرب و عشا ایستاده بود، در وسط نماز، هنگامى که آیت‌الله‌زاده بروجردى به رکوع رفته بود با کارد به طرف او حمله برد تا فرزند ارشد مرحوم آیت‌الله العظمى بروجردى را از پاى در آورد. ولى چند نفر از مراقبین که قبلاً نسبت به شخص مزبور ظنین شده بودند، به کمک عده‌اى دیگر از نمازگزاران او را دستگیر کردند و قبل از آن که بتواند آسیبى به آیت‌الله‌زاده بروجردى برساند، او را تحویل شهربانى قم دادند. در شهربانى معلوم شد که سوءقصد کننده، محمدصادق صدوق نام دارد که سال گذشته، در زمان حیات حضرت آیت‌الله العظمى بروجردى نیز نسبت به جان معظم‌له سوءقصد داشت و به نتیجه نرسید. هم‌اکنون محمدصادق صدوق در شهربانى قم است و به عمل خود نیز اعتراف کرده است.[xviii]
[i]ـ روزنامه دنیا ـ ش 663 ـ 16/7/1340 ـ ص 1 و 2.
[ii]ـ سفری، محمدعلی- قلم و سیاست ـ ج 2 ـ تهران- نامک - 1373- ص 456
[iii]ـ همان- ص 425 تا 427.
[iv]ـ بولتن خبرگزارى پارس محرمانه ـ ش 168 ـ 18/7/1340 ـ ص 4 و 5.
[v]ـ زیبایی، علی - کمونیزم در ایران؛ تاریخ مختصر فعالیت کمونیستى در ایران از اوایل مشروطیت تا فروردین 1343 ـ تهران- 1343- ص 768 و 769.
[vi]ـ روزنامه ملیون ـ ش 82 ـ 17/7/1340 ـ ص 2.
[vii]ـ همان.
[viii]ـ روزنامه اطلاعات ـ ش 10623 ـ 16/7/1340 ـ ص 1.
[ix]ـ روزنامه ملیون ـ ش 83 ـ 18/7/1340 ـ ص 1.
[x]ـ روزنامه کیهان ـ ش 5476 ـ 17/7/1340 ـ ص 1.
[xi]ـ روزنامه اطلاعات ـ ش 10624 ـ 17/7/1340 ـ ص 1.
[xii]ـ همان ـ ش 10623 ـ 16/7/1340 ـ ص 1.
[xiii]ـ مجله تهران اکونومیست ـ ش 428 ـ 15/7/1340 ـ ص 5.
[xiv]ـ روزنامه اطلاعات ـ ش 10618 ـ 10/7/1340 ـ ص 8.
[xv]ـ همان ـ ش 10624 ـ 17/7/1340 ـ ص 1.
[xvi]ـ روزنامه اطلاعات ـ ش 10623 ـ 16/7/1340 ـ ص 1.
[xvii]ـ بولتن خبرگزارى پارس محرمانه ـ ش 167 ـ 17/7/1340 ـ ص 4.
[xviii]ـ روزنامه اطلاعات ـ ش 10624 ـ 17/7/1340 ـ ص 1.
