شنبه 30 تیر 1341 / 18 صفر 1382 / 21 ژوئیه 1962
3 بازدید
سالروز قیام سی تیر 1331
رادیو پیک ایران با گرامیداشت دهمین سالروز قیام سی تیر 1331 آن روز را یک روز برجسته تاریخی و روز غلبه حق بر باطل و عدالت بر ظلم، و پیروزی ملت بر دشمنان خواند و گفت: «آن روز از اتحاد نیروهای ملی و ضداستعماری چنان قدرت عظیمی به وجود آمده بود که هیچ نیرویی در برابر آن تاب ایستادگی نداشت. امروز بعد از ده سال هنوز کشور ما زیر سلطة اهریمنی شاه قرار دارد. آن روز شاه، قوام‌السلطنه را رئیس‌الوزراء کرده بود و امروز اسدالله علم را به نخست‌وزیری منصوب کرده است. سیاست شاه همان سیاست قدیم است و هدف‌های او هیچ‌کدام تغییر نکرده است. در این اوضاع وظیفه مردم میهن‌پرست ایران هم این است که به همان سلاح برّنده قدیم، همان سلاحی که در روز سی تیر 1331 توطئه دربار را عقیم گذاشت متوسل شوند...»[1] رادیو صدای ملی نیز با گرامیداشت سی تیر 1331 گفت: «آن روز، روز پیروزی نیروهای ضداستعماری علیه استعمار و نوکران او در کشور ما بود. ده سال پیش در چنین روزی قوام‌السلطنه که برای زیر پا گذاشتن قانون ملی شدنِ منابع ملی نفت و تحویل آن به استعمارگران آمریکایی از جانب شاه مأمور تشکیل کابینه شده بود و برای تحکیم موقعیت متزلزل شاه و کابینه‌اش نیروهای نظامی را به مقابله با مردم در خیابان‌های تهران فرستاد، با ننگ و افتضاح شکست خورد و مجبور به استعفا شد... بیایید به خاطر آزادیِ هر چه زودتر وطن‌مان از قید استعمار همه با هم متحد شویم و پیروزی تیرماه 1331 را که به روی کار آوردن دولت ملی به جای دولت شاه منجر شد تجدید نماییم...»[2]
رفت و آمد شخصیت‌های سیاسی به منزل اسدالله علم
از صبح امروز عده دیگری از اعضای حزب مردم و دوستان علم به منزل وی آمدند. در بین این عده دکتر ارسنجانی، دکتر خوشبین، دکتر جهانشاهی، نصرالله انتظام و دکتر طاهر دیده می‌شدند. این عده غالباً هر یک به طور خصوصی چند دقیقه‌ای با علم مذاکره می‌کردند. قبل از این عده ارتشبد حجازی (رئیس ستاد بزرگ ارتشتاران) سرلشکر پاکروان (رئیس سازمان امنیت) و چند تن از مقامات انتظامی با علم ملاقات کرده بودند.
اتومبیل سه رنگ شماره یک نخست‌وزیری و یک اتومبیل اسکورت شهربانی از صبح در منزل علم متوقف بود. نخست‌وزیر جدید گفت: ظهر امروز کابینه را در کاخ سعدآباد به حضور شاهنشاه معرفی خواهد کرد. امروز گفته شد که علم برخلاف دکتر امینی که متجاوز از ده معاون داشت فقط دو یا سه معاون خواهد داشت. در ضمن چند تن از شخصیت‌هایی که در حزب مردم با علم همکاری داشتند در کابینه جدید عضویت پیدا کرده‌اند.[3]
اعضای کابینة اسدالله علم
اسدالله علم (نخست‌وزیر) مقارن ظهر امروز در کاخ سفید سعدآباد با شاه دیدار و کابینه خود را به این شرح معرفی کرد:
امیر اسدالله علم نخست‌وزیر
نصرالله انتظام وزیر مشاور
سپهبد علی‌اصغر نقدی وزیر جنگ
عباس آرام وزیر امور خارجه
سپهبد صادق امیر عزیزی وزیر کشور
عبدالحسین بهنیا وزیر دارایی
مهندس داود رجبی وزیر راه
دکتر حسن ارسنجانی وزیر کشاورزی
عطاءالله خسروانی وزیر کار
مهندس هوشنگ سمیعی وزیر پست و تلگراف و تلفن
دکتر ابراهیم ریاحی وزیر بهداری
دکتر غلامحسین خوشبین وزیر دادگستری
دکتر پرویز ناتل خانلری وزیر فرهنگ
دکتر غلامحسین جهانشاهی وزیر بازرگانی
مهندس صفی اصفیاء معاون نخست وزیر و سرپرست سازمان برنامه
مسعود فروغی وزیر مشاور
دکتر طاهرضیایی وزیر صنایع و معادن
مراسم معرفی دولت تا ساعت 13:45 به طول انجامید. در این موقع وزیران از کاخ سعدآباد خارج شدند و خبرنگاران آنان را احاطه کردند. یکی از وزیران در پاسخ به سؤال یکی از خبرنگاران گفت: «شاهنشاه درباره اجرای اصلاحات ارضی و اجرای فرمان شش ماده‌ای که به عنوان آقای دکتر امینی صادر شده بود دستورهایی دادند. به طور کلی در رأس برنامه دولت موضوع اصلاحات ارضی قرار دارد».[4]
بازتاب انتصاب علم به نخست‌وزیری در مطبوعات خارجی
روزنامه‌های امروز آمریکا مطالبی درباره انتصاب علم به نخست‌وزیری انتشار دادند. روزنامه نیویورک تایمز نوشت علم از طرفداران طرح اصلاحات ارضی است و از کسانی است که همیشه فکر طرفداری از غرب را دنبال کرده است. روزنامه واشنگتن پست نیز همین نظریه را درباره نخست‌وزیر تازه ایران اظهار داشته و اضافه کرده است: علم در سیاست خارجی ایران تغییری نمی‌دهد و پیمان‌هایی را که ایران با کشورهای غرب دارد حفظ خواهد کرد. این دو روزنامه افزودند: بنا به گفته دوستان نخست‌وزیر تازه ایران، آمریکا برای جلوگیری از عللی که موجب سقوط دولت آقای دکتر امینی شد به این دولت کمک خواهد کرد. بالتیمور سان از دیگر روزنامه‌های آمریکا نوشت: شاه و تمام دولت‌هایی که در راه پیشرفت ایران قدم برمی‌دارند هدف حملات کمونیست‌ها قرار می‌گیرند.[5] خبرگزاری فرانسه هم با اعلام خبر انتصاب علم گفت؛ تصور می‌رود علم در آغاز کار، رابطه‌اش با دولت شوروی بهتر از دکتر امینی باشد، چرا که امینی بستگی کامل به غرب و سنتو داشت و در ماه‌های اخیر دولت شوروی با او کاملاً قطع رابطه کرده بود. از نظر سیاست خارجی دولت علم خواهد کوشید که رابطه ایران را با دولت آمریکا مستحکم کند و اعتماد کاملی به وجود آورد. علم سعی خواهد کرد این رابطه را که بر اثر مباحثات و گلایه‌های زیاد بین دکتر امینی و وزارت خارجه آمریکا در مورد کمک‌های مالی اِتازونی (ایالات متحده امریکا) متشنج شده بود تحکیم بخشد.[6]
نخست‌وزیر در جلسه سازمان جوانان شیر و خورشید
عصر امروز اسدالله علم (نخست‌وزیر) در جلسه‌ای که با حضور رؤسای نواحی و فرهنگی تهران برای بحث دربارة امور مربوط به سازمان جوانان شیر و خورشید سرخ تشکیل شده بود شرکت کرد. وی در این جلسه درباره توسعه و بسط تشکیلات سازمان جوانان شیر و خورشید سرخ در سال تحصیلی آینده دستوراتی داد. علم، ریاست سازمان جوانان شیر و خورشید سرخ ایران را بر عهده دارد.[7]
نخستین جلسه هیئت دولت جدید
از ساعت 17:30 نخستین جلسه کابینه امیراسدالله علم در کاخ نخست‌وزیری تشکیل شد و نخست‌وزیر 43 ساله ایران که پیش از این با سمت رئیس املاک پهلوی در کاخ فعلی نخست‌وزیری مشغول کار بود، امروز جلسه هیئت دولت را در همان کاخ تشکیل داد. در این جلسه که به مدت یک ساعت به طول انجامید، برنامه دولت مطرح و پس از شور و بررسی و اظهار نظر چند تن از وزراء تنظیم و تهیه شد. به نوشته روزنامه مهر ایران، در این جلسه درباره بودجه مذاکرات و تصمیماتی اتخاذ شد. همچنین مقرر شد فرمان شش ماده‌ای که از طرف شاهنشاه به دکتر امینی (نخست‌وزیر سابق) داده شده بود و اهم آن برنامه اصلاحات ارضی و مبارزه با فساد است، در سرلوحه کار دولت آقای علم قرار گیرد.[8]
دیدار شهردار تهران با شاه
احمد نفیسی (شهردار تهران) امروز در کاخ سفید سعدآباد با شاه دیدار کرد. نفیسی در این دیدار گزارشی از اقدامات و کارهای انجام شده در شهرداری ارائه داد و محمدرضا پهلوی دربارة رفاه حال مردم پایتخت، بهبود وضع شهر تهران و تشکیل شهرداری‌های مستقل ده‌گانه، اوامری صادر کرد.[9]
نامه شورای جبهه ملی مقیم آمریکا به مصدق
امروز شورای جبهه ملی ایران مقیم آمریکا در نامه‌ای به محمد مصدق آمادگی خود را برای مبارزه در راه تحقق آمال ملی به نحوی که منظور نظر بوده معروض داشته و اظهار امیدواری کردند هر چه زودتر موفق شوند با کمک سایر هموطنان عزیز، حکومت عدل و حق و قانون را در سرزمین نیاکان خود مستقر سازند و از این راه دینی را که به ملت محروم خود دارند ادا کنند.[10]
حمایت حزب ملیّون از نخست‌وزیر جدید
حزب ملیّون در جلسه‌ای چهار ساعتی با حضور کلیه اعضاء، تغییرات جدید در کشور را مورد بررسی قرار داد و در پایان جلسه با صدور اعلامیه‌ای به امضای دکتر احمد امامی از انتخاب نخست‌وزیر جدید ابراز خرسندی کرد.[11]
تأسیس دانشگاه پهلوی
امروز به دستور محمدرضا پهلوی دانشگاه پهلوی تأسیس یافت.[12]
بازدید معاون فرمانده نیروی دریایی از تأسیسات موشکی آمریکا
دریادار شمس صفوی (معاون فرمانده نیروی دریایی شاهنشاهی) از یکی از تأسیسات موشک‌های هدایت‌شونده آمریکا در مرکز آموزش گانرزمیت واقع در گریت‌لیک بازدید کرد. در این بازدید به معاون نیروی دریایی توضیح داده شد که ملوانان آمریکایی مدت 38 هفته برای آشنا شدن با طرز کار این دستگاه تحت آموزش قرار می‌گیرند. معاون نیروی دریایی ایران برای بازدید از تأسیسات نیروی دریایی آمریکا بدان کشور سفر کرده است.[13]
[1]ـ بولتن خبرگزاری پارس محرمانه، ش 98، 31/4/1341، ص 11و12.
[2]ـ همان، ص 8 و 9.
[3]ـ روزنامه کیهان، ش 5705، 30/4/1341، ص 13.
[4]ـ همان،ص 1 و 13.
[5]ـ همان، ص 16.
[6]ـ همان.
[7]ـ روزنامه اطلاعات، ش 10854، 31/4/1341، ص 20.
[8]ـ روزنامه بورس، ش 245، 31/4/1341، ص 1 و 3.
[9]ـ روزنامه کیهان، ش 5706، 31/4/1341، ص 16.
[10]ـ مصدق، محمد، مکاتبات مصدق، تلاش براى تشکیل جبهه ملى سوم، [بی‌جا]، ان‌ت‌ش‌ارات مصدق، ۱۳۵۴، ص 102.
[11]ـ روزنامه فرمان، ش 3077، 31/4/1341، ص 3.
[12]ـ حیرت سجادی، سیدعبدالحمید، تجلیات افکار آریامهر در ده‌ه اول انقلاب، [بی‌جا، بی‌نا]، ۱۳۵۱، ص 115و114.
[13]ـ روزنامه اعتراف، ش 308، 31/4/1341، ص 1.
