جمعه 15 دی 1340 / 27 رجب 1381 / 5 ژانویه 1962
4 بازدید
جدایی حساب ملت ایران از دولت‌های دست‌نشانده
«سیدمحمود طالقانی، امروز در مؤتمر (کنگره) اسلامی قدس شرکت و برای اولین‌بار به جهان اسلام، این حقیقت را اعلام کرد که ملت ایران مخالف صهیونیسم و حساب ملت از دولت‌های دست‌نشانده جداست.»[i]
سخنرانی مهدی بازرگان در جشن بعثت پیامبر اسلام (ص) در دانشگاه تهران
«ساعت 9 صبح امروز به مناسبت بعثت حضرت رسول (ص) مجلس جشنی از طرف انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران در رستوران کوی امیرآباد برگزار شد. روی دیوار سالن شعارهایی از جمله «درود بر پیامبر اسلام» و «امنیت و سعادت فقط در پناه دین پایدار می‌ماند» به چشم می‌خورد.
در این مجلس بیش از هزار نفر از دانشجویان، رئیس دانشگاه و چند تن از روحانیان و استادان دانشگاه، از جمله آقایان سنجابی و بازرگان و پیرنیا حضور داشتند. بعد از قرائت چند آیه از قرآن مجید، مظفری، یکی از دانشجویان برنامه را اعلام کرد و چند جمله به شرح زیر قرائت کرد:
ـ اسلام خیلی قبل از آن که ملت فرانسه به باروری نهال آزادی، برابری و برادری بپردازد، ندای آسمانی برادری را در عقب افتاده‌ترین جوامع انسانی به گوش مردم رسانید.
ـ «مارکس، مدعی است که دین تریاق توده‌ها و سنگر سرمایه‌داران است، اگر چنین بود نه ابراهیم به آتش نمرود می‌رفت و نه موسی با فرعون هماورد می‌گشت و نه آن که سرمایه‌داران و اشراف قریش، محمد و یاران او را شکنجه می‌دادند و می‌کشتند.
ـ تعطیل جلسات انجمن اسلامی دانشجویان جز کمک به افکار کمونیستی و بی‌دینی و بی‌عقیده‌ای نتیجه دیگری نخواهد داشت.
ـ ما از اولیای محترم دانشگاه، بخصوص آقای دکتر فرهاد می‌خواهیم تا به دین و عقیده اسلامی دانشجویان کمک کنند.
ـ دانشگاه باید مظهر افکار پیشرو و سنگر اعتقاد و ایمان باشد.
ـ دانشجوی معتقد و مؤمن می‌تواند در برابر افکار پوچ مادی مقاومت و به ستم‌خانه‌ها حمله کند.
ـ تنها انجمن‌ها و سازمان‌های دینی واقعی هستند که می‌توانند نسلی شجاع و مؤمن به بار آورند.
سپس مهدی بازرگان، استاد دانشکده فنی در میان ابراز احساسات دانشجویان اظهار کرد: «امروز روزی است که خداوند به بشریت عنایت داشته است. سال قبل اجازه ندادند جشن برپا کنیم و ناچار غریب‌وار آن را در یک دبیرستان دورافتاده برقرار کردیم و از آقای دکتر فرهاد متشکریم که امسال این اجازه را به ما دادند. زیرا این از اعتقادات ایشان است و سه سال قبل در چنین روزی گفتند که: معترفم که دانشگاه در اشاعه دین قصور و خطا کرده است. جا دارد کسانی که سال‌های بعد جانشین ایشان می‌شوند توجه بیشتری به انجمن مذهبی، همانند انجمن‌های موسیقی، هنری و اجتماعی بکنند. وضع حاضر ما ناشی از چیست؟
سابقاً مسجد و مدرسه یکی بود و چطور شد که از هم جدا شد و دوگانگی و اختلاف بین علم و دین افتاد؟ زمانی که دروازه تمدن فرنگی‌ها به سوی وطن ما باز شد، به جای استقبال و زیر نظر داشتن آن، با آن مبارزه و مخالفت کردند. آن وقت حتی ماشین سواری و غذا خوردن با قاشق گناه بود و علم و منطق و افکار فرنگی، دشمن بشریت تلقی می‌شد و... آن را بد می‌دانستند. در حالی که اسلام طرفدار مسلک و مرامی است که از علم طرفداری کرده است. حضرت علی (ع) گفته است: «علم اصول دین است.» اسلام دین را در آغوش خود پرورانده و تعصب نسبت به آن را روا نداشته است. هرگز بین علم و دین ما قهر و جدایی نبوده است. همان‌طور که سیاست و دین از یکدیگر جداشدنی نیست. البته سیاستی که زد و بند و حقه‌بازی نباشد. کشور ما مملکت قهر و اختلاف و جدایی است. ولی تمام افراد در بعضی موضوعات مثل نارضایی، به وحدت کامل نیاز دارند. همه دم از وحدت می‌زنند، ولی آن را فقط در محیط و جسم خودشان می‌دانند. وحدت فقط از دریچه چشم خودشان مطرح است و ما آن را خودخواهی می‌دانیم. کسی که در راحتی و تنعم زندگی می‌کند، نمی‌تواند در جنوب شهر دم از وحدت بزند. ایتالیایی‌ها می‌گویند: «ای آزادی، چه مفاسدی به نام تو مرتکب می‌شوند.» ولی ما باید بگوییم: «ای مصالح عالیه چه مفاسدی که به نام تو انجام می‌دهند.» در کشور ما مصلحت شخص و فردی به جای جمعی حکومت می‌کند. در حالی که بالاترین و ازلی‌ترین اصول، خدا و خداپرستی است. برای یک مرد خداپرست، زندگی تنها 50 سال نیست. بلکه ابدی است و من متأسفم وقتی می‌شنوم مجله‌ای مثل «مکتب اسلام» به مناسبت نوشتن مقاله‌ای درباره الجزایر توقیف می‌شود.»
بعد از ایشان، رضا رئیسی، دانشجوی دانشکده ادبیات مطالبی درباره روز بعثت و آزادی بیان کرد و سپس ناظرزاده کرمانی، استاد دانشکده معقول و منقول، قطعه شعری به مناسبت بعثت و قطعه دیگری برای انجمن اسلامی دانشجویان قرائت کرد و بعد مرتضی مطهری مطالبی درباره توحید و رستاخیز و چند انتقاد از نطق شب گذشته مهندس بازرگان در انجمن اسلامی مهندسین بیان کرد.
سخنان رییس دانشگاه تهران در جشن بعثت
دکتر فرهاد، رئیس دانشگاه تهران، در جشن مبعث پیامبر اسلام (ص) گفت: «قرار نبود بنده امروز عرضی کنم، ولی عظمت این جلسه طوری مرا تحت‌تأثیر قرار داد که اگر خواهش آقایان را نمی‌پذیرفتم، حمل بر بی‌ادبی می‌شد. من در بحث علمی بین آقای مهندس بازرگان و آقای مطهری نمی‌توانم دخالت کنم. قدر مسلم این است که این گونه جشن‌ها برای دانشجویان بسیار مفید است. همه ما برای آن که بر آشفتگی‌های زندگی فائق شویم، احتیاج به ایمان و توجه به حقیقت و مبنا داریم. خیلی خوشوقتم که در چنین جلسه با عظمتی شرکت می‌کنم. گاهی فکر می‌کنم شاید آنها که به دانشگاه می‌روند، اعم از استاد و دانشجو مورد سوءظن مردم باشند که توجه لازم را به ایمان و حقیقت و خداوند ندارند. ما باید ثابت کنیم که این‌طور نیست و دانشجوی خوب آن است که در عین توجه به علم، به دین نیز توجه دارد. شما بهترین طبقات مملکت هستید... من از بانیان این جلسه متشکرم و امیدوارم نظیر این جلسات تکرار شود و این مطالب هزاران بار تکرار شود تا در قلب همه ما جای بگیرد.»
گسترش فساد و تباهی در سراسر پایتخت مملکت شیعه
در پایان جشن بعثت در دانشگاه تهران، اعلامیه‌هایی از طرف انجمن اسلامی دانشجویان خطاب به آقایان میلانی، شریعتمداری و گلپایگانی بین دانشجویان توزیع شد. متن قسمتی از این اعلامیه به قرار زیر است: «در محیطی که دشمنان اسلام می‌خواهند اساس دین را نابود سازند و فساد و تباهی سراسر پایتخت مملکت شیعه را فراگرفته، انجمن اسلامی دانشجویان با هدفهای عالی به پا خاسته ولی سال گذشته با تهدید، با برگزاری جشن‌ها در کوی دانشگاه مخالفت کردند و نشریه ما را نیز که فقط جنبه دینی داشت توقیف کردند و جلسات هفتگی‌مان را تعطیل کردند. آنها از یک طرف از دانشگاه شکوه می‌کنند که دانشجویان بی‌اعتقادند و از طرف دیگر انجمن اسلامی دانشجویان را با هفده سال مبارزه دینی که وارد جریانات سیاسی هم نشده، می‌کوبند. اصولاً در مقدمه اساسنامه ما گفته شده که هرگونه فعالیت سیاسی در محیط یا خارج از محیط انجمن، به نام آن ممنوع است. ما از حضرت آیت‌الله که پیشوای مسلمین هستند استمداد می‌جوییم که ما را مساعدت فرمایند، اینک ما حقایق موجود را به سمع اولیای مذهبی و جوانان و مردم مسلمان می‌رسانیم.»[ii]
نظر شاه درباره انجمن‌های ایلاتی و ولایتی
«از ساعت 30/9 دقیقه بامداد امروز، مراسم سلام عید مبعث در کاخ گلستان آغاز شد و تا 15/3 دقیقه بعدازظهر ادامه یافت.»[iii]
محمدرضا پهلوی در مقابل صف مدیران مطبوعات و پس از تبریک و اظهارات نماینده آنها گفت: «در جایی خواندم[iv] که فکر تشکیل انجمن‌های ایالتی و ولایتی تلقین خارجی‌هاست. اگر سابقه وجود چنین انجمن‌هایی در کشورهای دیگر دلیل این باشد که این کار، کار خارجی است، در این صورت باید داشتن قانون اساسی را که از بلژیک اقتباس شده است و مجلس و دادگستری و داشتن مطبوعات در مملکت ما نیز کار خارجی‌ها باشد. زیرا هیچ یک از این‌ها را ما خودمان ابداع نکرده‌ایم. انجمن‌های ایالتی و ولایتی حدود اختیارات مشخصی دارند که نمی‌توانند از آن تجاوز کنند و در قانون اساسی نیز تصریح شده است.[v]»
سازمان نگهبانان آزادی خواهان اجرای کامل مواد قانون اساسی
«به مناسبت عید سعید مبعث حضرت رسول اکرم (ص) از ساعت 3 تا 5 بعدازظهر امروز، مجلس جشنی در محل سازمان نگهبانان آزادی منعقد شد. در این جشن به ترتیب غلامحسین رحیمیان، حسین مکی و مظفر بقایی کرمانی درباره مسائل روز سخنرانی کردند.
قبل از آغاز سخنرانی‌ها مدام شعارهایی از بلندگوها پخش می‌شد که بخشی از آنها چنین است:
ـ اجرای صحیح قانون اساسی، حافظ استقلال ایران است
ـ ما تا آخرین لحظه برای تأمین آزادی‌های از دست رفته ملت ایران از پا نخواهیم نشست
ـ نهال آزادی گاه با خون ملت و گاه با خون دشمنان آن آبیاری می‌شود
ـ ما خواهان اجرای کامل مواد قانون اساسی هستیم.
در این مجلس علاوه بر اعضای حزب زحمتکشان ملت ایران و سازمان نگهبانان آزادی، چند تن از نمایندگان اسبق مجلس شورای ملی و گروهی از طبقات مختلف مردم حضور داشتند.»[vi]
انتشار «خاطرات 354 روز زندان» مظفر بقایی
شماره امروز مجله اطلاعات هفتگی دو ساعت گفت‌‌وگو با مظفر بقایی کرمانی را با عنوان «خاطرات 354 روز زندان» منتشر کرده است.[vii]
انتشار اسامی 146 ایرانی سهامدار شرکت نفت انگلیس
اسماعیل رائین در شماره این هفته مجله تهران‌مصور که امروز منتشر شده، خبر داده است: «در این هفته روزنامه تایمز مالی به همه سهامداران شرکت نفت انگلیس اطلاع داد که برای دریافت سود سهام خود طبق معمول هر ساله، به صندوق شرکت در لندن مراجعه یا نماینده تام‌الاختیار خود را معرفی کنند. در این اطلاعیه، اسامی 146 نفر از ایرانیانی که سهام با نام دارند ذکر شده است. هر سهم آنان 5 لیره و 5 شلینگ ارزش دارد وسالیانه معمولاً برابر 30 درصد یا کمتر حق‌السهم دریافت می‌کنند.
اسماعیل رائین در پایان نوشته خود، اسامی 146 ایرانی را آورده و افزوده است: «عده‌ای از ایرانیان در شرکت‌های فرعی شرکت نفت انگلیس نیز سهام زیادی دارند که بعداً اسامی آنها را ذکر می‌کنیم.»[viii]
جبهه ملی در دومین کنگره فدراسیون اروپایی دانشجویان ایرانی
دومین کنگره کنفدراسیون اروپایی دانشجویان ایرانی، امروز در پاریس به پایان رسید. در این کنگره، سازمان دانشجویان ایرانی در امریکا به عنوان شاخه‌ای جدید با اعزام دو نماینده به کنفدراسیون دانشجویان ایرانی در اروپا ملحق شد. نمایندگانی از کنفرانس بین‌المللی دانشجویان سازمان‌های ملی دانشجویی ایالات متحده و سازمان ملی دانشجویان فرانسه نیز حضور داشتند و سخنانی ایراد کردند. سازمان دانشجویان دانشگاه تهران نتوانست نماینده‌ای بفرستد. اما طی پیامی به کنگره، حمایت خود را از آن اعلام کرد.»[ix]
این کنگره همچنین پیام ویژه‌ای را که مملو از بیان احساسات و تمجید از مصدق بود برای او فرستاد. این پیام که از جانب «فرزندان وفادار» مصدق ارسال شده بود، نمایانگر تسلط کامل طرفداران جبهه ملی بر کنگره بود.»[x]
دومین کنگره کنفدراسیون اروپایی دانشجویان ایرانی همچنین قطعنامه مفصلی را به تصویب رساند. این قطعنامه دولت ایران را به دلیل قطع کمک مالی به دانشجویان مورد حمله قرار داد و خواستار پیگیری و تعقیب مسئولان کشتار دانشجویان در شانزدهم آذر 1332، آموزش اجباری و رایگان مردم توسط فارغ‌التحصیلان کشور برای پایان دادن به بیسوادی و به عنوان بخشی از خدمت وظیفه عمومی فارغ‌التحصیلان، آزادی دکتر محمد مصدق، حق رأی و انتخاب شدن در قانون‌گذاری، حقوق اجتماعی برابر برای زنان، آزادی زندانیان سیاسی و همه احزاب و انجمن‌های ملی، پایان دادن به سیاست درهای باز و خروج ایران از پیمانهای نظامی واتخاذ خط مشی غیرمتعهدها در سیاست خارجی شد. در این قطعنامه همچنین علی امینی، نخست‌وزیر شدیداً محکوم شد، چون مانع حضور نمایندگان دانشگاه تهران در کنگره شده بود.[xi]
در همین کنگره کنفدراسیون اروپایی دانشجویان ایرانی، ماجراهایی هم داشت که از جمله آنها انشعاب هواداران حزب توده است. زیرا هواداران جبهه ملی موفق شده بودند بر کنگره تسلط یابند.[xii] البته حزب توده در اطلاعیه‌ای درون سازمانی‌اش از هواداران خود در کنفدراسیون خواسته بود شیوه‌شان در برابر افراد جبهه ملی براساس وحدت و همکاری استوار باشد.[xiii]» «اما همکاری این دو جریان در صحنه کنفدراسیون همواره با کشمکش‌ها و موانع روبه‌رو بود.»[xiv]
این کنگره تصمیم گرفت محل دبیرخانه‌اش را به نیویورک منتقل کند، چون قرار بر این شد که سازمان دانشجویان ایرانی در امریکا و کنفدراسیون، هیئت دبیران یکسانی با اعضایی به شرح زیر داشته باشند: فرج‌الله اردلان، مجید تهرانیان، علی‌محمد فاطمی، صادق قطب‌زاده و حسن لباسچی.»[xv]
توصیه نخست‌وزیر به جوانان
«امشب به مناسبت تشکیل باشگاه فارغ‌التحصیلان دانشگاه تهران، مجلس ضیافت شام با شرکت نخست‌وزیر در محل هتل مرمر برگزار شد.»[xvi]
علی امینی در این مجلس گفت: «مسئله‌ای که باعث شده مورد ایراد جوانان قرار بگیرم این است که چرا با آقایان روحانیون عکس گرفته‌ام و به این کار من رنگ ارتجاعی زده‌اند. اما باید توجه داشت که این وظیفه دولت است که با تمام طبقات تماس داشته باشد.»[xvii]
نخست‌وزیر افزود: «آقایان باید توجه داشته باشند که دولت متعلق به همه است. البته ممکن است در بعضی موارد در خط‌مشی سیاست اختلاف نظر موجود باشد، اما اگر تعصبات را کنار بگذاریم خیلی زود پیشرفت خواهیم کرد. به ویژه جوانان باید گوش شنوا داشته باشند و بیش از این دنبال تأسف خوردن برای گذشته نروند.»[xviii]
کشف اورانیوم در کوههای یزد توسط کارشناسان امریکایی
«یک گزارش خصوصی حاکی است که به تازگی مهندسان و کارشناسان امریکایی در کوههای یزد اورانیوم یافته‌اند و چون این فلز گران‌بها در به وجود آوردن سوخت‌های اتمی و مسافرت انسان به فضا و درمان سرطان نقش بسیار بزرگی به عهده دارد، لذا مورد توجه فراوان قرار گرفته، چند مؤسسه امریکایی حاضر شده‌اند از این معادن بهره‌برداری کنند. چون دسترسی به این معادن به وسیله اتومبیل امکان ندارد، کاشفان و علاقمندان با هواپیما برای دیدن این معدن به یزد پرواز می‌کنند.»[xix]
[i]ـ بنیاد فرهنگی آیت‌الله طالقانی ـ یادنامه ابوذر زمان ـ تهران ـ بنیاد فرهنگی آیت‌الله طالقانی با همکاری شرکت سهامی انتشار ـ 1362ـ ص 15.
[ii]ـ کیهان ـ ش 5551 ـ 16/10/1340 ـ ص 1 و 15.
[iii]ـ کیهان ـ ش 5551 ـ 16/10/1340 ـ ص 16.
[iv]ـ اطلاعات ـ ش 10700 ـ 17/10/1340 ـ ص 2.
[v]ـ کیهان ـ ش 5551 ـ 16/10/1340 ـ ص 10.
[vi]ـ همان ـ ص 1 و 14.
[vii]ـ اطلاعات هفتگی ـ ش 1056 ـ 15/10/1340 ـ ص 4.
[viii]ـ تهران‌مصور ـ ش 957 ـ 15/10/1340 ـ ص 6 و 7 و 45.
[ix]ـ متین، افشین ـ کنفدراسیون؛ تاریخ جنبش دانشجویان ایرانى در خارج از کشور (1357 ـ 1332) ـ ترجمه ارسطو آذرى ـ تهران ـ شیرازه ـ 1378ـ ص 128 و 129.
[x]ـ همان ـ ص 137.
[xi]ـ همان ـ ص 136 و 137.
[xii]ـ همان ـ ص 132.
[xiii]ـ شوکت، حمید ـ کنفدراسیون جهانى محصلین و دانشجویان ایرانى (اتحادیه ملی) ـ تهران ـ عطایى ـ 1378ـ ص 159.
[xiv]ـ همان ـ ص 176.
[xv]ـ متین، افشین ـ کنفدراسیون؛ تاریخ جنبش دانشجویان ایرانى در خارج از کشور (1357 ـ 1332) ـ ترجمه ارسطو آذرى ـ تهران ـ شیرازه ـ 1378ـ ص 133 و 134.
[xvi]ـ اطلاعات ـ ش 10699 ـ 16/10/1340 ـ ص 19.
[xvii]ـ همان.
[xviii]ـ همان.
[xix]ـ تهران‌مصور ـ 957 ـ 15/10/1340 ـ ص 3.
