پنجشنبه 29 تیر 1340 / 6 صفر 1381 / 20 ژوئیه 1961
7 بازدید
اخطار دولت به تظاهرکنندگان روز سى تیر
حسن ارسنجانى ـ وزیر کشاورزى و سخنگوى دولت ـ امروز در مصاحبه مطبوعاتى اعلام کرد که دولت هرگونه تظاهراتى را با تمام قوا در هم خواهد شکست و محرکین را شدیداً تحت تعقیب قرار خواهد داد و براى اجراى این منظور از هیچ اقدامى فروگذار نخواهد کرد. سخنگوى دولت اضافه کرد که کلیه اقدامات احتیاطى از طرف دولت و مقامات انتظامى به عمل خواهد آمد.[i]
حضور نیروهای انتظامی در میدان جلالیه تهران
یکى از اقدامات احتیاطى که سخنگوى دولت به آن اشاره کرد، اشغال میدان جلالیه، محل برگزارى میتینگ بود. در میدان جلالیه افراد قواى انتظامى با تجهیزات کامل و چادرهاى سربازان دیده مى‌شود.[ii]
گزارش خیلى محرمانه ساواک درباره میتینگ جبهه ملى در میدان جلالیه
ساواک، امروز گزارش خیلى محرمانه‌اى تهیه و در آن اعلام کرد: «چون با صدور اعلامیه دولت و اخطاریه شهربانى کل کشور میتینگ روز سى تیر در میدان جلالیه ممنوع گردیده، افراد وابسته به جبهه ملى و همچنین افرد عادى وابسته به حزب کمونیست توده تصمیم دارند در روزهاى 29 و 30 تیر با تشکیل دستجات کوچک و متفرق در نقاط و چهارراه‌هاى پرجمعیت شهر به میتینگ و تظاهرات موضعى دست بزنند و شعارهایى بر له دکتر [محمد] مصدق و علیه دولت و دربار بدهند.»[iii]
تحت نظر قرار گرفتن سران جبهه ملی
نخست‌وزیر گفته است: «مى‌دانستم افرادى مثل دکتر [غلامحسین] صدیقى اهل این کار نیستند، اللهیار صالح هم مریض شد و به بیمارستان نجمیه رفت و بسترى شد. براى جلوگیرى از جنجال، ساده‌ترین راه را انتخاب کردم. با اطلاع کامل از اینکه آقایان تشکیلاتى ندارند تا بتوانند در غیاب چند نفر [از] رهبران تصمیم بگیرند و تظاهرات را رهبرى کنند، روز قبل از تظاهرات [امروز] به شهربانى دستور دادم آن چند نفر آقایان را سرشب محترمانه به محل مناسبى ببرند.»[iv]
دستگیرى اعضاى شوراى مرکزى جبهه ملى و نهضت آزادى و هواداران آنها در ابن‌بابویه
حدود ساعت 5 بعدازظهر، وقتى تعدادى از اعضاى شوراى مرکزى جبهه ملى، نهضت آزادى و عده‌اى از هواداران آنان به ابن‌بابویه و مزار شهداى سى‌تیر رفتند، با درهاى قفل و محافظت‌شده این محل روبه‌رو شدند. هنگامى که اعضاى جبهه ملى با مخالفت و ممانعت مأموران انتظامى مواجه شدند به سوى تهران بازگشتند، اما در بازگشت از طرف مأموران بازداشت شدند.[v]
همراهی بازداشت‌شدگان نهضت آزادی توسط آیت‌الله سیدمحمود طالقانى در محل شهربانى
یکى از کسانى که در صحنه بازداشت سران نهضت آزادی و جبهه ملی حاضر بود، آیت‌الله سیدمحمود طالقانى است. مأموران دستور داشتند او را دستگیر نکنند، اما همین که دستگیرشدگان را به کامیون سوار مى‌کردند، آیت‌الله طالقانى هم به زور داخل کامیون شد و با دستگیرشدگان به شهربانى رفت. او در آنجا نیز برخلاف میل مأموران با بقیه دستگیرشدگان وارد زندان شد.[vi]
معروف‌ترین عضو نهضت آزادى در میان دستگیرشدگان آیت‌الله طالقانى بود. پس از یکى، دو ساعت افسران زندان آمدند و گفتند که آزاد است، اما او با اشاره به افراد دیگرى از اعضاى نهضت آزادى که آنجا بودند، گفت:
«اگر آنها زندانى هستند، من هم هستم و اگر من آزادم، آنها هم باید آزاد شوند.»
با این حرف، مأموران اعضاى دستگیر شده عضو نهضت آزادى را در یکى از بندهاى زندان موقت شهربانى حبس کردند.[vii]
عبور کامیون‌هاى پر از سربازان مسلح از خیابان‌هاى اصلى تهران
آخر وقت امروز کامیون‌هاى پر از سربازان مسلح و افراد پلیس، مجهز به باتون، از خیابان‌هاى اصلى تهران عبور کردند تا به این ترتیب اخطار خود را تکرار کنند که با هرگونه تظاهرات جبهه ملى مخالفت و برخورد خواهد شد.[viii]
دعوت رادیو مسکو از مردم به مخالفت با حکومت
رادیو مسکو امروز گفتارهایى با موضوع شرکت در تظاهرات سى تیر پخش کرد. این رادیو در گفتارهاى امروز علیه حکومت ایران سخن گفته و مردم را به مخالفت با حکومت دعوت کرد.[ix]
تظاهرات دانشجویان ایرانى در آخِن
خبرگزارى آلمان از شهر آخن (آلمان غربى) خبر داد که امروز بیش از 300 دانشجوى ایرانى دانشگاه‌هاى آخن، کلن و دوسلدورف در تالار سخنرانى دانشگاه آخن اجتماع کردند و آزادى همه زندانیان سیاسى و اجراى انتخابات عمومى در ایران را خواستار شدند. این دانشجویان که تالار سخنرانى دانشگاه را با عکس‌هاى دکتر محمد مصدق تزیین کرده بودند، اظهار داشتند که دولت کنونى ایران، دولتى غیرقانونى است و رهبران فاسد و سرمایه‌داران بین‌المللى که حقوق ملت ایران را غصب کرده‌اند، باید از میان برداشته شوند. دانشجویان افزودند که اجراى انتخابات درست و قانونى در ایران ممکن است، ولى محافل معین فاسدى، مانع آن هستند.[x]
مشکل هزینه‌کرد درآمد کشور از نگاه مطبوعات انگلستان
روزنامه انگلیسى اسکاتسمن در شماره‌ی امروز خود نوشت: گرچه على امینى ـ نخست‌وزیر ـ قدرت و ثبات زیادى در تصمیمات خود نشان مى‌دهد، ولى بعید به نظر مى‌رسد دولت او بتواند نقشه‌هاى خود را به مورد اجرا گذارد و انتخابات را بدون دخالت و به طور کاملاً آزاد عملى سازد. زیرا نخستین مشکلى که در کلیه شئون کشور ایران محسوس می‌شود زاییده روش طبقه حاکمه این کشور در چگونگى استفاده از درآمد کشور براى اجراى اصلاحات است. منظور این روزنامه از روش طبقه حاکمه، سوء استفاده از اموال ملت در دوره دولت‌هاى سابق است.[xi]
بازداشت سرگرد ناصر شهرستانى به اتهام قتل ابوالحسن خانعلى
آخر وقت امروز طبق قرار بازپرس نظامى، سرگرد ناصر شهرستانى، قاتل ابوالحسن خانعلى، جلب و در بازداشتگاه دژبان زندانى شد.[xii] تا پیش از این بر سر رسیدگى به جرم سرگرد شهرستانى که روز 12 اردیبهشت در میدان بهارستان به سوى معلمان گلوله شلیک کرده بود، اختلاف‌نظر وجود داشت، اما اواسط این هفته، به موجب رأى دیوان عالى کشور، اعلام شد که رسیدگى به پرونده سرگرد شهرستانى توسط دادستانى ارتش صورت مى‌گیرد.[xiii]
این پرونده، پس از حادثه قتل ابوالحسن خانعلى تاکنون، چندین بار بین دادگسترى و دادستانى ارتش دست‌به‌دست شده بود.[xiv]
اجتماع 400 نانوا در محل حزب مردم
400 نفر از نانواهاى شهر تهران در محل حزب مردم اجتماع کردند و جلیل احمدخانلو به نمایندگى از آنها با قائم‌مقام دبیرکل حزب تماس گرفت. در این تماس نظر نانوایان درباره موضوع مورد اختلاف‌شان با وزارت کار گفته شد. نانوایان مى‌گویند قانون بیمه اجتماعى کارگران به گونه‌اى در حق آنها اجرا گردد که کارگران نانوا هم راضى باشند.[xv]
[i] روزنامه مهر ایران ـ ش 1390 ـ 1/5/1340 ـ ص 2.
[ii]ـ همان.
[iii]ـ مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات- قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک (ج1: زمینه ها)-تهران-1378 ـ ص 355.
[iv]ـ توکلى، یعقوب ـ خاطرات على امینى ـ تهران- دفتر ادبیات انقلاب اسلامی-1377- ص 174.
[v]ـ روزنامه مهر ایران ـ ش 1390 ـ 1/5/1340 ـ ص 4.
[vi]ـ محمدى، على ـ آیت‌الله طالقانى، ابوذر امام ـ تهران- سازمان تبلیغات اسلامی- 1373- ص 43.
[vii]ـ نجاتى، غلامرضا ـ شصت سال خدمت و مقاومت؛ خاطرات مهدى بازرگان ـ ج2- تهران- رسا-1377- ص 132.
[viii]ـ خبرگزارى رویترز ـ بولتن خبرگزارى پارس محرمانه ـ 31/4/1340 ـ ص 46.
[ix]ـ روزنامه اراده آذربایجان ـ ش 411 ـ 31/4/1340 ـ ص 1 و 4.
[x]ـ بولتن خبرگزارى پارس محرمانه ـ ش 104 ـ 1/5/1340 ـ ص 6.
[xi]ـ روزنامه کیهان ـ ش 5411 ـ 29/4/1340 ـ ص 16.
[xii]ـ روزنامه مهر ایران ـ ش 1390 ـ 1/5/1340 ـ ص 4.
[xiii]ـ همان.
[xiv]ـ روزنامه خراسان ـ ش 3489 ـ 2/5/1340 ـ ص 7.
[xv]ـ روزنامه مهر ایران ـ ش 1393 ـ 4/5/1340 ـ ص 1.
