چهار‌شنبه 27 تیر 1341 / 15 صفر 1382 / 18 ژوئیه 1962
7 بازدید
موافقت محمدرضا پهلوی با استعفای امینی
محمدرضا پهلوی با استعفای علی امینی از سمت نخست‌وزیری موافقت و نامه‌ای خطاب به وی بدین شرح نوشت: «جناب دکتر علی امینی! گزارش مورخه 26 تیرماه که مربوط به بودجه کشور بود و زحماتی که در مدت زمامداری خود تحمل نموده‌اید ملاحظه [شد] و مورد بررسی قرار گرفت. از زحمات خستگی‌ناپذیر و صمیمیتی که در کارها همیشه داشته‌اید کمال قدردانی خودمان را اظهار می‌داریم و با نهایت تأسف استعفای دولت را پذیرفتیم و تا تعیین دولت جدید خودتان با تشریک مساعی معاونین وزارتخانهها، مراقب کلیه امور کشور باشید. 27 تیرماه 1341».[1]
جلسه فوق‌العاده هیئت دولت
صبح امروز هیئت دولت به دستور علی امینی جلسه فوق‌العاده تشکیل داد. در این جلسه دکتر امینی موضوع استعفای خود را به اطلاع اعضای کابینه رسانید و آنان را از ملاقات دیروز خود با شاه و موضوع استعفا مطلع کرد. این جلسه در ساعت 10:30 به دلیل وقت ملاقاتی‌که جمال ارکین، وزیر امور خارجه ترکیه، با نخست‌وزیر داشت پایان یافت و وزیران کاخ نخست‌وزیری را ترک گفتند و برای خداحافظی روانه وزارتخانه‌های خود شدند. آنان به هنگام خروج از کاخ نخست‌وزیری در مقابل خبرنگاران گفتند که کار تمام شد و دولت استعفا کرد.[2]
مصاحبة علی امینی با مطبوعات داخلی
علی امینی ظهر امروز خبرنگاران مطبوعات را به حضور پذیرفت و یک مصاحبه مطبوعاتی انجام داد و به سؤالات خبرنگاران پاسخ گفت. او در این جلسه استعفای رسمی دولت را اعلام کرد و دلایل استعفای خود را خستگی و عدم موفقیت در تنظیم یک بودجه متعادل مملکتی عنوان کرد و درباره کمک‌های آمریکا به ایران گفت: «آمریکا کمک‌های مالی‌اش را به ایران به یکباره قطع کرد و این کار ما را با مشکلات زیادی روبرو ساخت».[3] وی میزان کمک‌های مالی آمریکا به ایران را در دورة صدارت خود جمعاً 30 میلیون دلار عنوان کرد و افزود که از این مجموع 15میلیون دلار کمک نظامی و 15میلیون دلار کمک به بودجه[4] بوده است.
بازتاب استعفای امینی در رسانه‌های خارجی
امروز همزمان با پخش خبر استعفای علی امینی از نخست‌وزیری، بسیاری از رسانه‌ها و خبرگزاری‌های خارجی از جمله خبرگزاری‌های آسوشیتدپرس، یونایتدپرس، رویتر و خبرگزاری فرانسه گزار‌ش‌هایی در این باره مخابره کردند. یونایتدپرس نوشت: نخست‌وزیر ثروتمند سال گذشته، (1340ش) برای پی‌ریزی و اصلاحات اقتصادی کشور به نخست‌وزیری برگزیده شد و طی هفته گذشته بارها اظهار داشت که چون نمی‌تواند بودجه متعادلی تنظیم کند استعفا خواهد کرد. کارشناسان مالی قبلاً اظهار داشتند که چون کسر بودجه ایران محرز است، استعفای دکتر امینی حتمی به نظر می‌رسد.[5]
واکنش آمریکا به اظهارات امینی
سخنان علی امینی در مصاحبة مطبوعاتی امروز بلافاصله با واکنش مقامات آمریکایی روبرو شد. علی امینی در مصاحبة مطبوعاتی امروز یکی از دلایل عدم تنظیم بودجه را قطع کمک‌های مالی آمریکا به ایران عنوان کرد. این سخن امینی واکنش آمریکایی‌ها را در پی داشت و آنان بلافاصله به این موضوع پاسخ گفتند. سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا به خبرنگاران گفت: «کمک‌های آمریکا به ایران طی سال گذشته به میزان قابل ملاحظه‌ای بوده است و بر همین اساس نیز ادامه خواهد داشت. آمریکا خود به این امر واقف است که در دوران نخست‌وزیری آقای دکتر امینی، دولت با مشکلات بزرگی روبرو بوده است، ولی ما تا آنجا که امکاناتمان اجازه می‌داد در گذشته از دولت ایران پشتیبانی کرده‌ایم و انتظار می‌رود در آینده نیز به این پشتیبانی ادامه دهیم. آمریکا طی 14 ماه دوران نخست‌وزیری آقای دکتر امینی مبلغ 67 میلیون و 300 هزار دلار به صورت وام و کمک‌های بلاعوض به اقتصاد ایران کمک نموده و علاوه بر آن متعهد شده است که مبلغ بیست‌میلیون دلار نیز به صورت وام عمرانی به دولت ایران بپردازد. ما همچنین تعهد کرده‌ایم که به برنامه سوم عمران ایران که از سپتامبر امسال آغاز خواهد شد کمک کنیم. این میزان کمک، معادل حد متوسط سالانه 4/59 میلیون دلار است که در هر یک از چهار سال قبل به ایران داده شده است. علاوه بر آن، این ارقام شامل کمک‌های قابل توجه آمریکا به تجهیزات و تعلیمات نظامی نیروهای مسلح ایران، که همزمان ادامه خواهد داشت، نیست».[6]
بازار گرم نامزدهای احراز نخست‌وزیری
روزنامه مرد مبارز نوشت؛ به دنبال استعفای دولت دکتر امینی بازار نامزدهای احراز سمت نخست‌وزیری گرم شده است. گفته می‌شود احتمال نخست‌وزیری عبدالله انتظام بیش از همه است و از علم و دکتر عبده هم نام برده می‌شود. دوستان آرامش نیز موفقیت ایشان را قطعی می‌دانند و معتقدند که در اوضاع فعلی به خدمت گماشتن افرادی مانند آرامش اجتناب‌ناپذیر است.[7] روزنامه دیپلمات هم نوشت: چون بارها آقای نخست‌وزیر یادآور شده است که بعد از ایشان دولتی تندتر و انقلابی‌تر مصدر کار خواهد شد، لذا بعضی‌ها پیش‌بینی کرده‌اند که شاید دکتر ارسنجانی که در تندی و تیزی سرآمد آنان است جانشین ایشان در آینده خواهد بود.[8]
تصویب بودجه یک دوازدهم
هیئت وزیران در جلسه فوق‌العادة امروز خود، و در واقع در آخرین جلسه خود، طرح بودجه یک دوازدهم را تصویب کرد. با تصویب این طرح به وزارت دارایی اجازه داده شد حقوق و مزایای کارمندان جزء و هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم وزارتخانهها و ادارات و بنگاه‌های دولتی و سایر مصارف تیرماه کل کشور را در حدود درآمدهای وصولی و به مأخذ یک دوازدهم بودجه مصوب سال 1340 و با رعایت کامل مقررات پرداخت نماید.[9]
اعلامیه دربار
دربار ایران با صدور اعلامیه‌ای از مسافرت قریب‌الوقوع شاه به افغانستان خبر داد و تاریخ این سفر را 4 مرداد و مدت آن را پنج روز اعلام کرد.[10]
جلسه وزرای امور خارجه ایران و ترکیه
بعدازظهر امروز جلسه‌ای با حضور جمال ارکین، وزیر امور خارجه ترکیه، و عباس آرام وزیر امور خارجه ایران و برخی معاونان دو وزارتخانه تشکیل یافت و دربارة مسائل سیاسی و اقتصادی مورد علاقه دو کشور مذاکراتی صورت گرفت و قرار شد اعلامیه مربوط به این مذاکرات از طرف رئیس هیئت نمایندگی ایران (فروغی) و رئیس هیئت نمایندگی ترکیه (جمال ارکین) صادر شود. در جلسه مزبور دربارة امور مربوط به پیمان سنتو و توسعه روابط کشورهای هم‌مرز (ایران، ترکیه، پاکستان) که عضویت پیمان مرکزی را دارند و همکاری‌های آنان مذاکره شد.[11]
دیدار وزیر امور خارجه ترکیه با امینی
وزیر امور خارجه ترکیه صبح امروز پس از اهدا تاج‌گلی به آرامگاه رضاشاه در کاخ نخست‌وزیر حضور یافت و با دکتر امینی ملاقات کرد.[12]
توقیف 22 نفر به اتهام اختلاس
به نوشته روزنامه پیغام امروز، چرمچی بازپرس دیوان کیفر و مأمور رسیدگی به پروندة سوءاستفاده‌های مالی از راه‌آهن دولتی ایران، 22 نفر از متهمین را بازداشت کرد. این افراد از سه سال پیش چندین هزار کارگر مجعول ]را[ استخدام و از این بابت 300میلیون ریال سوءاستفاده مالی کرده‌اند.[13]
گزارش سازمان ملل درباره پیشرفت‌های اقتصادی ایران و هشت کشور خاورمیانه
سازمان ملل امروز گزارشی درباره تحولات اقتصادی ایران و هشت کشور دیگر خاورمیانه منتشر کرد. این گزارش براساس بررسیهای تنظیم شده دربارة امور بازرگانی و کشاورزی و صنعتی این کشورها در دورة سه ساله (از 1336 تا 1339) صورت گرفته است. براساس این گزارش درآمد کلی ایران و هشت کشور دیگر خاورمیانه ظرف سه سال مزبور از 5/15 میلیارد به 3/22میلیارد رسیده و به این ترتیب 44 درصد افزایش یافته است. تولید نفت خام در کشورهای این منطقه 31 درصد افزایش یافته و میزان صدور نفت از 4/176 میلیون تن در سال 1337 به 216 میلیون تن در سال 1339 رسیده است.[14]
اعلامیه حزب ملیّون
به نوشته روزنامه پیغام امروز، حزب ملیّون در پاسخ به انتشار خبر بازداشت عده‌ای از کارمندان راه‌آهن و سوءاستفاده مبالغ هنگفتی از اموال دولت در برخی از روزنامه‌ها دربارة مطلبی که بودجه احزاب و اجتماعات و میتینگ‌ها را عموماً از محل سوءاستفاده‌های راه‌آهن ذکر کرده بود اعلامیه زیر را صادر کرد: .«.. طبق دفاتر و اسناد موجود در حزب ملیّون که همه رسمی و پلمپ شده است این حزب از روز تأسیس تاکنون کوچکترین کمک مستقیم یا غیرمستقیم از بودجه راه‌آهن یا کارمندان آن دریافت نداشته است».[15]
ورود سفیر جدید ایران در لندن به تهران
اردشیر زاهدی (سفیر کبیر جدید ایران در لندن) با هواپیما از سوئیس وارد تهران شد و در فرودگاه از سوی عباس آرام (وزیر امور خارجه) و جمعی از شخصیت‌ها و رؤسای دربار و وزارت امور خارجه و عده‌ای از دوستان و اقوام مورد استقبال قرار گرفت.[16]
[1] ـ روزنامه کیهان، ش 5704، 28/4/1341، ص 13.
[2]ـ همان.
[3]ـ روزنامه مرد مبارز، ش 597، 28/4/1341، ص 1 و 4.
[4]ـ روزنامه پست تهران، ش 2682، 27/4/1341، ص 1 و 6.
[5]ـ روزنامه کیهان، ش 5704، 28/4/1341، ص 13.
[6]ـ روزنامه پست تهران، ش 2683، 28/4/1341، ص 1 و 6.
[7]ـ روزنامه مرد مبارز، ش 597، 28/4/1341، ص 4.
[8]ـ روزنامه دیپلمات، ش 406، 27/4/1341، ص 4.
[9]ـ روزنامه پست تهران، ش 2683، 28/4/1341، ص 1.
[10]ـ روزنامه مرد مبارز، ش 597، 28/4/1341، ص 1.
[11]ـ روزنامه پست تهران، ش 2683، 28/4/1341، ص 6.
[12]ـ روزنامه پیغام امروز، ش 706، 27/4/1341، ص 8.
[13]ـ روزنامه پیغام امروز، ش 706، 27/4/1341، ص 1 و 8.
[14]ـ مجله آژنگ، ش 1137، 28/4/1341، ص 1 و 3.
[15]ـ روزنامه پیغام امروز، ش 706، 27/4/1341، ص 8.
[16]ـ روزنامه اطلاعات، ش 10852، 28/4/1341، ص 2.
