جمعه 4 آبان 1341 / 26 جمادى الاولى 1382 / 26 اکتبر 1962
3 بازدید
نامه حجت‌الاسلام محمدعلى بروجردى به نخست‌وزیر
در آخرین روز هفته‌اى که با نامه علما و مراجع به نخست‌وزیر آغاز شد، امروز شیخ محمدعلى بروجردى در نامه‌اى خطاب به علم با این استشهاد که: «تو را تیشه دادند هیزم کنى/ ندادند بنیاد مردم کنى»،[1] نسبت به عواقب اجراى لایحه انجمن‌هاى ایالتى و ولایتى هشدار داد.
مراسم تولد شاه در کاخ گلستان و ورزشگاه امجدیه
صبح امروز به مناسبت تولد شاه، برنامه سلام «عید میلاد» برگزار شد. مطابق این برنامه گروه‌هایى از طبقات مختلف در کاخ گلستان با شاه دیدار کردند: علما و روحانیون، اشخاصى براى دریافت نشان حکومتى؛ رؤسا و خدمتگزاران دربار، هیئت وزیران و نخست‌وزیران و وزیران سابق[2]، استانداران، سفرای کبار و وزراى مختار سابق، نمایندگان سیاسى کشورهاى مختلف، قضات، استادان و رؤساى ادارات، رؤساى بنگاه‌هاى ملى و بازرگانى و مدیران مطبوعات، نمایندگان اصناف و انجمن‌هاى محلى.[3] امیراصلان افشار و فریدون دیبا جزو دریافت‌کنندگان نشان بودند.[4]
در مراسم امروز، پس از سلام هیئت وزیران، شاه گفت ما «به دنبال هدفى معین پیش مى‌رویم البته نقشه عمل در طول زمان و با تجربه‌هاى تازه یا بر اساس تغییرات و احتیاجات فرق مى‌کند». و اضافه کرد «ما وقت زیادى نداریم که از دست بدهیم البته خواست خداوند هرچه باشد همان خواهد شد».[5]
پیام‌هایى نیز از سوى برخى رؤساى کشورها و صاحب‌منصبان داخلى به شاه مخابره گردید و شاه به برخى از آنها پاسخ داد. لئونید برژنف، صدر هیئت رئیسه اتحاد جماهیر شوروى سوسیالیستى در پیامى با تبریک تولد شاه، ابراز امیدوارى کرد که «مفاد یادداشت‌ها و مراسلات متبادله» بین دو کشور «براى توسعه و تحکیم مناسبات همسایگى بین دو کشور و منافع دو ملت و استقرار صلح در خاورمیانه مؤثر باشد».[6] رادیو لندن پیام برژنف را نشانه آن دانست که آثار بهبود مجدد در روابط رسمى بین دو کشور مشهود گردیده است. در پیام‌هاى ردوبدل شده بین برژنف و شاه، طرفین تأکید کردند که به هیچ دولت خارجى اجازه تأسیس پایگاه‌هاى موشکى در خاک ایران داده نخواهد شد. از سوى دیگر، به نظر مى‌رسد انتقادات قبلى خروشچف از شاه در بوته فراموشى افتاده و حملات رادیو مسکو به شاه و دولت ایران بکلى موقوف گردیده است.[7]
از ساعت 4 بعدازظهر امروز با حضور شاه و فرح مراسمى در امجدیه به ابتکار سازمان تربیت بدنى برگزار شد.[8]
یکى از جراید از وضع بد توزیع کارت براى مراسم امجدیه انتقاد کرد و مدعى شد «در سازمان مربوطه کارت‌ها را بین خویشان و دوستان خود تقسیم و حتى به فروش رسانیده‌اند».[9]
عفو دو عضو کمیته مرکزى حزب توده
به مناسبت چهارم آبان فرمان عفو از سوى شاه صادر شد. دکتر مرتضى یزدى (عضو کمیته مرکزى حزب توده) و مهندس هوشنگ گرمان (از اعضاى دیگر این حزب) جزو عفوشدگان هستند. عفو مرتضى یزدى به معناى آن است که از دید رژیم حزب توده دیگر خطرى براى حکومت تلقى نمى‌شود.[10] یزدى و گرمان پس از سقوط دولت مصدق در یک دادگاه نظامى به مرگ محکوم شده بودند، ولى شاه محکومیت اعدام آنان را به حبس ابد تقلیل داد.[11] دوازده نفر از افسران سابق عضو سازمان نظامى حزب توده نیز عفو شده‌اند.[12]
تصویب لایحه سپاه دانش
هیئت دولت در جلسه امروز لایحه سپاه دانش را به تصویب رساند. طبق مفاد این لایحه از این پس، جوانان دیپلمه مازاد، پس از طى یک دوره آموزشى چهارماهه در پادگانهاى کشور، به روستاها رفته و مشغول فعالیت‌هاى آموزشى خواهند شد.[13]
مذاکره محمود فروغى با خروشچف و تبادل اسناد ترانزیتى دو کشور
محمود فروغى به اتفاق اردلان (سفیر شاه)، امروز با خروشچف (نخست‌وزیر شوروى) دیدار کرد.[14] روزنامه پرودا این دیدار را در صفحه اول انعکاس داد.[15]
همچنین، در دیدار س. گ. لاپین (معاون وزیر خارجه شوروى) با فروغى و هیئت همراه، اسناد موافقت‌نامه ترانزیتى دو کشور مبادله گردید.[16] در اعلامیه‌اى که وزارت خارجه ایران به این مناسبت انتشار داد تصریح شده که این اسناد در 5 اردیبهشت 1336 در تهران امضا شده بود.[17] این موافقت‌نامه در چارچوب قرارداد بازرگانى و دریانوردى مصوب 5 فروردین 1319 تکمیل گردیده و مطابق آن دو کشور حق ترانزیت آزاد را از خاک خود به مقصد کشور دیگر براى تمام کالاها (به استثناى اسلحه، تجهیزات جنگى) صرف‌نظر از کشور مبداء و یا کشور تولیدکننده اعطا مى‌کنند.[18]
ورود هیئت ونزوئلایى به تهران
صبح امروز گروهى پنج نفره از صاحبان صنایع ونزوئلا وارد تهران شدند. این هیئت قرار است از تأسیسات نفت خارک و آبادان بازدید کنند.[19]
احتمال برچیده شدن پایگاه موشک‌انداز آمریکا در ترکیه
امروز خبرگزارى آلمان از آتن گزارش داد که ممکن است پایگاه‌هاى موشک‌انداز آمریکا در ترکیه برچیده شود. با ساخت زیردریایى‌هاى موشک‌انداز آمریکا (پولاریس) پایگاه‌هاى مذکور ارزش خود را از دست داده و تنها به بهانه‌اى براى تقویت حضور نظامى آمریکا در کوبا تبدیل شده است.[20] اما خبرگزارى یونایتدپرس از قول منابع سیاسى خاطرنشان کرد چنانکه آمریکا پایگاه‌هاى خود را برچیند، این موضوع به وجهه آمریکا در میان دوستان متحدش لطمه شدیدى وارد خواهد کرد. پایگاه موشکى آمریکا در حکم سپر اتمى بین شوروى و مناطق نفت‌خیز جهان عرب و کانال سوئز است.[21]
[1]ـ اسناد انقلاب اسلامى ـ ج دوم ـ تهران ـ مرکز اسناد انقلاب اسلامی ـ 1374 تا 1375ـ ص 35.
[2]ـ روزنامه ملیّون ـ ش 765 ـ 9/8/1341 ـ ص 4.
[3]ـ روزنامه پست تهران ـ ش 2762 ـ 5/8/1341 ـ ص 1 و 5؛ روزنامه اطلاعات ـ ش 10933 ـ 4/8/1341 ـ ص 1 و 7 و 19.
[4]ـ روزنامه کیهان ـ ش 5785 ـ 5/8/1341 ـ ص 16.
[5]ـ روزنامه اطلاعات ـ ش 10933 ـ 4/8/1341 ـ ص 7.
[6]ـ روزنامه پست تهران ـ ش 2765 ـ 8/8/1341 ـ ص 4.
[7]ـ بولتن خبرگزارى پارس محرمانه ـ ش 185 ـ 12/8/1341 ـ ص 14 و 12.
[8]ـ روزنامه ترقى ـ ش 1033 ـ 7/8/1341 ـ ص 43.
[9]ـ روزنامه ملیون ـ ش 763 ـ 6/8/1341 ـ ص 2.
[10]ـ مجله تهران مصور ـ ش 1000 ـ 11/8/1341 ـ ص 3.
[11]ـ بولتن خبرگزارى پارس محرمانه ـ ش 181 ـ 7/8/1341 ـ ص 4.
[12]ـ گاهنامه پنجاه سال شاهنشاهى پهلوى ـ ج 2 ـ نشریه کتابخانه پهلوی ـ بی‌جا ـ بی‌تا ـ ص 1586.
[13]ـ مطبوعات عصر پهلوى ـ ج 4 ـ مجله سپید و سیاه ـ تهران ـ مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات ـ 1382ـ ص 76.
[14]ـ روزنامه پیغام امروز ـ ش 787 ـ 5/8/1341 ـ ص 1 و 5.
[15]ـ روزنامه کیهان ـ ش 5785 ـ 5/8/1341 ـ ص 13.
[16]ـ روزنامه پیغام امروز ـ ش 787 ـ 5/8/1341 ـ ص 1 و 5.
[17]ـ روزنامه مهر ایران ـ ش 1692 ـ 6/8/1341 ـ ص 4.
[18]ـ ماهنامه بانک مرکزى ایران ـ ش 15 ـ آذر 1341 ـ ص 318 و 317.
[19]ـ روزنامه پیغام امروز ـ ش 787 ـ 5/8/1341 ـ ص 3.
[20]ـ بولتن خبرگزارى پارس محرمانه ـ ش 180 ـ 6/8/1341 ـ ص 21 و 20.
[21]ـ همان- ص 20ـ19.
