سهشنبه 3 مهر 1341 / 25 ربیعالثانى 1382 / 25 سپتامبر 1962
3 بازدید
بازدید شاه از مهاباد، خانه، نقده و رضاییه
صبح امروز، شاه در مهاباد با اتومبیل روباز از نقاط مختلف شهر دیدن کرد. وى سپس با هواپیما عازم فرودگاه نظامى خانه شد[1] و بعد از بازدید گذرا از خانه و نقده[2]، با هواپیما به رضاییه رفت و نهار در باشگاه افسران بود. ساعت 3:15 دقیقه، مجدداً به فرودگاه نظامى خانه برگشت و در جمع نیروهاى نظامى گفت: «اگر ارتش ما در آینده محدودتر بشود از لحاظ مقدار و کیفیت کوچکتر بشود، از لحاظ کیفیت به مراتب قوى‌تر خواهد بود».[3] این اولین سفر محمدرضا پهلوى طى دوره 22 ساله سلطنت، به کردستان است. وى در ساعت 4:15 دقیقه بعدازظهر با یک فروند هواپیماى مخصوص، در حالیکه چهار هواپیماى دیگر آن را همراهى مى‌کردند، وارد رضاییه شد و طى سخنانى گفت: «هدف ما اینست که ممکلت ما در قرن بیستم هماهنگ و دوش بدوش ملل مترقى دنیا پیش برود». شاه 75 درصد افراد مملکت را مشمول طرح اصلاحات ارضى شمرد.[4]
کوچک شدن ارتش
تأکید شاه بر کوچکتر شدن ارتش، در گزارشى از سوى اطلاعات داخلى ساواک، با روابط سیاسى ایران و شوروى مرتبط گردید. گزارش امروز اطلاعات داخلى، با موضوع «افکار عمومى»، حاکى است «بازنشسته کردن امرای ارتش» مانند تیمور بختیار، کوشش و ورهرام که نزد افکار عمومى شهرت ضدکمونیستى دارند، چنین القا مى‌کند که گویى «قرار است عملاً قدم‌هایى به نفع سیاسى شوروى در ایران برداشته شود». به گزارش اطلاعات داخلى در بین مردم گفته مى‌شود حسن پاکروان و نعمت‌اللّه نصیرى نیز بازنشسته خواهند شد. به «دنبال این بازنشسته‌شدن‌ها سازمان ارتش کوچکتر مى‌شود و به همان نسبت از تعداد مستشاران آمریکایى کاسته خواهد گردید».[5]
شایعه کناره‌گیرى وزیر کشاورزی
به دنبال شایعاتى مبنى بر کناره‌گیرى ارسنجانى از وزارت کشاورزى، وى صبح امروز طى مصاحبه‌اى بدون تأیید یا تکذیب شایعه برکنارى خود از این وزارتخانه گفت: «آنچه مسلم است اواخر مهرماه براى مدتى استراحت به اروپا مى‌روم».[6]
ورود ارسنجانی به قزوین
صبح امروز ارسنجانى بدون اطلاع قبلى وارد قزوین شد و همراه با مسئول اصلاحات ارضى استان به بازدید از مناطق زلزله‌زده پرداخت و سپس به تهران بازگشت.[7]
تلاش‌های نخست‌وزیر پیش از بازگشت شاه از سفر
به گزارش پیغام امروز، نخست‌وزیر در پى جذب «چندتن از رهبران یک جناح سیاسى معروف است که دولت سابق نیروى خود را بیشتر صرف بى‌اثرساختن فعالیت آن» کرده بود.[8]
هدف اسدالله علم از این کار اجرای برنامه‌های مختلف دولت است. تا این برنامه‌ها از پشتیبانی همه جناح‌ها و گروه‌های سیاسی برخوردارگردد.
به نوشته روزنامه پیغام امروز ترمیم دولت اسدالله علم برای هماهنگ ساختن بیشتر اعضای کابینه و برنامه نخست‌وزیر درست هم‌زمان با بازگشت محمدرضا پهلوی به تهران صورت می‌پذیرد.[9]
سازمان امنیت تابع نخست‌وزیرى
امروز مرد مبارز خبر داد سازمان امنیت به زودى تابع نخست‌وزیرى خواهد شد و سرتیپ علوى‌کیا با سمت معاونت نخست‌وزیر، امور سازمان امنیت و اطلاعات کشور را اداره خواهد کرد.[10]
گمانه‌زنى درباره برگزارى انتخابات
با اینکه بعد از سقوط دولت امینى، اراده‌اى از سوى دولت براى برگزارى انتخابات دیده نمى‌شود و عده‌اى از وزرا مانند ارسنجانى صریحاً مخالف انتخابات‌اند،[11] اما خواندنی‌ها از قول سردار فاخر حکمت نوشت، احتمالاً پس از بازگشت از سفر آذربایجان، شاه فرمان شروع انتخابات کشور را صادر مى‌کند.[12] تعدادى از روزنامه‌ها نیز از تغییر حتمى برخى استانداران خبر دادند.[13]
ادامه کمک‌های جهانی به زلزله‌زدگان
کمک‌هاى جهانى به زلزله‌زدگان همچنان ادامه دارد. بامداد امروز، کاردار سفارت کبراى عربستان در دیدار با فروغى (معاون سیاسى و پارلمانى وزارت امور خارجه)، چکى به مبلغ 50 هزار دلار جهت کمک به زلزله‌زدگان تسلیم وى کرد. همچنین، معاون کمیساریاى عالى مالایا در هند نیز چکى به مبلغ 191/051/3 لیره به عنوان اعانه دولت مالایا به آسیب‌دیدگان زلزله ایران تحویل سفارت ایران در هند نمود.[14] رئیس صلیب سرخ بلژیک نیز بعدازظهر امروز طى مراسمى به نام دولت بلژیک، چکى به مبلغ 1.000.000 فرانک به خسرو هدایت سفیر ایران در آن کشور تحویل داد.[15] یونسکو نیز مبلغ 40.000 دلار در اختیار دولت ایران گذاشت.[16]
به گزارش خبرگزارى آسوشیتدپرس، دولت‌هاى ایالات متحده، سوئد و نروژ، جداگانه مسئولیت تجدید بناى تعدادى از دهکده‌هاى ویران‌شده را به عهده گرفتند. ایالات متحده ساخت1000 خانه روستایى را تقبل کرده است.[17]
ملاقات وزیر مختار فنلاند با معاون وزیر خارجه
امروز آرو آنتى پاکسلاتى (وزیرمختار فنلاند در آنکارا) که سمت وزیرمختارى فنلاند در ایران نیز به عهده اوست، با فروغى (معاون وزیر خارجه ایران) ملاقات کرد.[18]
موافقت آمریکا براى فروش موشک به اسرائیل
به گزارش یونایتدپرس، دولت آمریکا به طور اصولى با فروش موشک‌هاى زمین به هوا با برد کوتاه به دولت اسرائیل موافقت کرده است. منابع موثق، این اقدام آمریکا را مقابله با فروش موشک‌هاى مشابه از سوى شوروى به عراق و احتمالاً سوریه ارزیابى کرده‌اند.[19]
ادامه مذاکرات اخذ وام برای اجرای برنامه سوم
جلسه مجمع عمومى بانک جهانى و صندوق بین‌المللى پول در واشنگتن پایان یافت و هیئت نمایندگى ایران پس از شرکت در این جلسه، براى مذاکره با مقامات آمریکایى رهسپار نیویورک گردید.[20] عبدالحسین بهنیا (وزیر دارایى) در رأس هیئتى در این جلسه شرکت کرده است.[21] چون در مذاکرات اولیه، جهت اخذ وام طویل‌المدت براى اجراى برنامه سوم، نتایجى حاصل نشد؛ هیئت نمایندگى ایران براى ادامه مذاکرات به نیویورک رفت.[22] ظاهراً مقامات صندوق پول و بانک بین‌المللى، ارایه کمک به ایران را منوط کرده‌اند به تثبیت وضع سازمان «تا جلب اعتماد محافل بین‌المللى را بنماید».[23]
350 میلیون دلار اعتبار براى اعضاى سنتو
هم‌اکنون کنگره آمریکا اعتبارى به میزان 350 میلیون دلار را در دست بررسى دارد که براى کمک به کشورهاى ایران، ترکیه، پاکستان (پیمان سنتو) تعیین شده است.[24]
کنفرانس سه روزه سنتو
از آنکارا خبر مى‌رسد امروز کارشناسان سازمان پیمان مرکزى، کنفرانس سه‌روزه‌اى را براى بررسى مسئله توسعه منابع معدنى در ایران، ترکیه و پاکستان آغاز کرده‌اند.[25]
اعزام هیئت بازرگانی ایران به بروکسل
امروز اعلام شد هیئتى مرکب از جهانشاهى (وزیر بازرگانى)، عدل طباطبائى و على‌اصغر پیرزاد (عضو هیات رئیسه اطاق بازرگانى) براى مذاکره با مقامات بازار مشترک عازم بروکسل خواهند شد. وزیر بازرگانى ریاست این هیئت را به عهده دارد.[26] هدف این مذاکرات انعقاد «یک موافقت‌نامه بازرگانى» است.[27] فعلاً «موضوع عضویت ایران در بازار مشترک مطرح نیست و فقط امکان برقرارى روابط نزدیک تجارى میان ایران و کشورهاى عضو» براى تسهیلات مبادلات بازرگانى بررسى خواهد شد. همچنین، در محافل اقتصادى گفته مى‌شود «پس از ملاقات سفیر کبیر آمریکا با وزیر بازرگانى»، دولت ایران و کارشناسان اقتصادى «امکان پیوستن ایران به بازار مشترک اروپایى را مورد مطالعه قرار داده‌اند». در حالى که، چون ایران صادراتى محدود «در حدود صد میلیون» و وارداتى «در حدود پانصد میلیون تومان» دارد، «پیوستن ایران به بازار مشترک اروپا امکان ندارد» و امتیازى نیز از طریق پیوستن نصیب ایران نخواهد نشد. زیرا آن کشورها حاضر نیستند به خاطر ایران تغییراتى «در تعرفه‌ها و تصمیمات اقتصادى خود» بدهند.[28]
تخریب توافق احتمالى ایران با بازار مشترک اروپا در رادیو مسکو
طى 24 ساعت گذشته رادیو مسکو در برنامه‌هاى مختلف، کوشیده است نتایج حاصل از توافق احتمالى ایران با بازار مشترک را زیر سؤال ببرد.[29] از دید منابع تحلیلى شوروى، «راه رفع مشکلات اقتصادى و توسعه روابط بازرگانى براساس منافع متقابل با همه کشورها و در درجه اول با کشورهاى سوسیالیستى است نه پیدا کردن تماس با بازار مشترک».[30]
موافقت‌نامه بازرگانی بازار مشترک اروپا با ایران و اسرائیل
خبرگزارى یونایتدپرس، در خبر 25 سپتامبر، تأکید کرده که براى نخستین‌بار «کشورهاى عضو بازار مشترک با بستن موافقت‌نامه بازرگانى با یک دولت خارج از بازار مشترک موافقت کرده‌اند». مطابق این خبر، بازار مشترک تصمیم دارد با ایران و اسرائیل موافقت‌نامه بازرگانى منعقد نماید.[31]
موافقت‌نامه بازرگانی ایران و ژاپن
در خبرهاى امروز آمده است تماس‌هاى اولیه براى انعقاد موافقت‌نامه‌هاى بازرگانى با ژاپن در جریان است و پس از بازگشت هیئت نمایندگى ایران از بروکسل، مقامات دو کشور مذاکرات خود را دنبال خواهند کرد.[32]
تخریب پالایشگاه آبادان
تخریب پالایشگاه آبادان موجب نگرانى‌هایى در مردم شد. مسئولین شرکت ملى نفت، امروز اطمینان داده‌اند که این عمل «صرفاً به منظور مدرن کردن پالایشگاه مى‌باشد تا با نیروى انسانى کمتر و قدرت ماشینى زیادتر محصول بیشتر عاید شود».[33]
مصاحبه مطبوعاتی وزیر کار
پیش از ظهر امروز، خسروانى (وزیر کار) در مصاحبه مطبوعاتى پیرامون سهیم شدن کارگران و سود ویژه و منافع کارخانجات ملى و دولتى، اطلاعاتى در اختیار خبرنگاران قرار داد. وى گفت «سهیم کردن کارگر در منافع، مداخله کارگران در امور مؤسسات، اعم از فنى و اقتصادى و ادارى را تجویز و توصیه نمى‌نماید. کسانى که تصور کرده‌اند لازمه چنین روشى دخالت دادن کارگران در امور کارگاه است روش مشارکت در سرمایه را با روش سهیم کردن در منافع اشتباه کرده‌اند».[34] کارگران نفت و دخانیات نمى‌توانند در عواید شرکت سهیم شوند.[35]
انتظار مى‌رود با اصلاح قوانین کار و سهیم کردن کارگران در سود کارخانه‌ها، زمینه‌هاى لازم براى انتقال نیروى مازاد کشاورزى به بخش صنعت فراهم گردد. هم‌اکنون 75 درصد جمعیت کشور به کشاورزى اشتغال دارند که با گسترش کشاورزى مکانیزه، این نسبت معکوس خواهد شد و تنها 25 درصد جمعیت کشور باید به کشاورزى بپردازند.[36]
ملاقات سندیکاهاى مرکزى کارگران با نخست‌وزیر
امروز نمایندگان سندیکاهاى عضو تشکیلات مرکزى کارگران ایران (وابسته به حزب مردم) در دیدار با علم مشکلات خود را مطرح کردند. عمده مشکلات از ناحیه مخالفت مقامات حساس دولتى بود. مسئول تشکیلات مرکزى کارگران گفت: «وزارت کار، بیمه‌هاى اجتماعى، شرکت واحد اتوبوسرانى، وزارت راه و چند مؤسسه دیگر رفتارشان با سندیکاهاى عضو تشکیلات مرکزى خوب نیست».[37]
[1]ـ روزنامه ملیون ـ ش 748 ـ 4/7/1341 ـ ص 3 و 4.
[2]ـ روزنامه خراسان ـ ش 3828 ـ 4/7/1341 ـ ص 1 و 8.
[3]ـ پست تهران ـ ش 2736 ـ 4/7/1341 ـ ص 1 و 2. 6؛ روزنامه کیهان ـ ش 5760 ـ 5/7/1341 ـ ص 15.
[4]ـ روزنامه اطلاعات ـ ش 10907 ـ 4/7/1341 ـ ص 23.
[5]ـ چپ در ایران به روایت اسناد ساواک ـ ج 8: روابط ایران و شوروى ـ تهران ـ مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات ـ 1382ـ ص 38 و 39.
[6]ـ روزنامه پیغام امروز ـ ش 760 ـ 3/7/1341 ـ ص 1 و 8.
[7]ـ روزنامه اطلاعات ـ ش 10908 ـ 5/7/1341 ـ ص 18.
[8]ـ روزنامه پیغام امروز ـ ش 761 ـ 4/7/1341 ـ ص 1 و 4.
[9]ـ همان
[10]ـ روزنامه مرد مبارز ـ ش 634 ـ 3/7/1341 ـ ص 4.
[11]ـ روزنامه فرمان ـ ش 3107 ـ 3/7/1341 ـ ص 4.
[12]ـ مجله خواندنی‌ها ـ ش 2 ـ 3/7/1341 ـ ص 9.
[13]ـ روزنامه پست تهران ـ ش 2735 ـ 3/7/1341 ـ ص 6.
[14]ـ همان.
[15]ـ روزنامه اطلاعات ـ ش 10908 ـ 5/7/1341 ـ ص 20.
[16]ـ همان ـ ص 12.
[17]ـ روزنامه مهر ایران ـ ش 1669 ـ 3/7/1341 ـ ص 4.
[18]ـ روزنامه پیغام امروز ـ ش 760 ـ 3/7/1341 ـ ص 8.
[19]ـ روزنامه اطلاعات ـ ش 10908 ـ 5/7/1341 ـ ص 3.
[20]ـ روزنامه ملیون ـ ش 748 ـ 4/7/1341 ـ ص 1 و 2.
[21]ـ روزنامه بورس ـ ش 287 ـ 3/7/1341 ـ ص 1 .
[22]ـ روزنامه ملیّون ـ ش 748 ـ 4/7/1341 ـ ص 2.
[23]ـ مجله تهران اکونومیست ـ ش 480 ـ 21/7/1341 ـ ص 6.
[24]ـ روزنامه پست تهران ـ ش 2735 ـ 3/7/1341 ـ ص 6.
[25]ـ همان.
[26]ـ روزنامه اطلاعات ـ ش 10906 ـ 3/7/1341 ـ ص 20.
[27]ـ روزنامه پیغام امروز ـ ش 761 ـ 4/7/1341 ـ ص 1 و 4.
[28]ـ مجله خواندنی‌ها ـ ش 2 ـ 3//7/1341 ـ ص 6.
[29]ـ بولتن خبرگزارى پارس محرمانه ـ ش 153 ـ 4/7/1341 ـ ص 6 تا 8.
[30]ـ روزنامه پیغام امروز ـ ش 761 ـ 4/7/1341 ـ ص 1 و 4.
[31]ـ بولتن خبرگزارى پارس محرمانه ـ ش 153 ـ 4/7/1341 ـ ص 15.
[32]ـ روزنامه فرمان ـ ش 3107 ـ 3/7/1341 ـ ص 4.
[33]ـ روزنامه اتحاد ملى ـ ش 727 ـ 3/7/1341 ـ ص 2.
[34]ـ روزنامه پست تهران ـ ش 2735 ـ 3/7/1341 ـ ص 1 و 2.
[35]ـ روزنامه اطلاعات ـ ش 10923 ـ 23/7/1341 ـ ص 1 و 17.
[36]ـ روزنامه پست تهران ـ ش 2735 ـ ص 3.
[37]ـ روزنامه پیغام امروز ـ ش 762 ـ 5/7/1341 ـ ص 4.
